Fundator i beneficjent fundacji rodzinnej bez przychodu w PIT
Wniesienie przez składników majątkowych, w tym akcji spółki, do nowoutworzonej fundacji rodzinnej w celu pokrycia funduszu założycielskiego fundacji nie powoduje powstania po stronie fundatora i beneficjenta przychodu na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a oraz art. 17 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT, ani jakiegokolwiek innego przepisu tej ustawy. Tak stwierdził Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z dnia 15 czerwca 2023 r., sygn. 0113-KDIPT2-3.4011.284.2023.3.JŚ.
Istota fundacji rodzinnej
Co prawda przepisy o fundacji rodzinnej obowiązują zaledwie od miesiąca, mimo tego podatnicy uzyskują już pierwsze interpretacje indywidualne dotyczące skutków podatkowych jej utworzenia i funkcjonowania. Zgodnie z obowiązującymi od 22 maja 2023 r. przepisami, fundacja rodzinna jest osobą prawną utworzoną w celu gromadzenia mienia, zarządzania nim w interesie beneficjentów oraz spełniania świadczeń na rzecz beneficjentów. Fundator określa w statucie szczegółowy cel fundacji rodzinnej. Natomiast przez świadczenie rozumie się składniki majątkowe, w tym środki pieniężne, rzeczy lub prawa, przeniesione na beneficjenta albo oddane beneficjentowi do korzystania przez fundację rodzinną albo fundację rodzinną w organizacji, zgodnie ze statutem i listą beneficjentów. Fundator jest przy tym obowiązany do wniesienia do fundacji rodzinnej mienia na pokrycie funduszu założycielskiego o wartości określonej w statucie.
Co do zasady, zgodnie z art. 24q ustawy o CIT, fundacja rodzinna jest podatnikiem CIT opodatkowanym 15% podatkiem, pobieranym jednak dopiero w momencie przekazywania świadczeń lub mienia jej beneficjentom.
Przepisy dotyczące opodatkowania beneficjentów fundacji rodzinnej wprowadzono z kolei na grunt ustawy o PIT. Zgodnie z przepisem art. 20 ust. 1g ustawy o PIT, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się również przychody z tytułu otrzymania lub postawienia do dyspozycji świadczenia na rzecz beneficjentów oraz mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej. Jeżeli przedmiotem tego świadczenia lub tym mieniem nie są pieniądze lub wartości pieniężne, przychód powstaje w ostatnim dniu miesiąca, w którym podatnik otrzymał takie świadczenie lub mienie, a w przypadku świadczenia lub mienia przysługującego za okres dłuższy niż miesiąc, przychód powstaje w ostatnim dniu każdego miesiąca, za który takie świadczenie lub mienie przysługuje.
Wolne od podatku są jednak świadczenia na rzecz najbliższej rodziny: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę. Z kolei w przypadku dalszej rodziny, tj. osób zaliczanych do I lub II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn, stawka podatku PIT wynosi 10%. Dla pozostałych beneficjentów otrzymujących świadczenie – podatek wynosi 15%.
Stan faktyczny sprawy
Wątpliwości wnioskodawcy w sprawie sprowadzały się do oceny skutków podatkowych wniesienia do fundacji rodzinnej w celu pokrycia jej funduszu założycielskiego akcji spółki akcyjnej. W efekcie tego zdarzenia, fundacja rodzinna miała stać się akcjonariuszem spółki akcyjnej, a wnioskodawca fundatorem oraz beneficjentem tej fundacji. Wnioskodawca chciał upewnić się, że wniesienie akcji spółki akcyjnej nie spowoduje konieczności rozpoznania przychodu z kapitałów pieniężnych, o których mowa w art. 17 ust. 1 ustawy o PIT, w szczególności z tytułu (pkt 6 lit. a ww. przepisu) odpłatnego zbycia udziałów (akcji), udziałów w spółdzielni oraz papierów wartościowych bądź też (pkt 9 ww. przepisu) w przypadku wniesienia do spółki albo do spółdzielni wkładu niepieniężnego – wartości wkładu określonej w statucie lub umowie spółki, a w razie ich braku wartość wkładu określoną w innym dokumencie o podobnym charakterze.
Wnioskodawca zastrzegł, że jako założyciel fundacji rodzinnej wnosząc do niej swój majątek nie otrzyma w zamian żadnych udziałów, certyfikatów lub innych instrumentów prawnych, które dawałyby mu tytuł prawny do wniesionego do fundacji majątku lub do otrzymania od fundacji innego rodzaju świadczeń, które podlegałaby dziedziczeniu.
Stanowisko organu
Dyrektor KIS podkreślił, że istota fundacji rodzinnej polega na tym, że w zamian za wniesiony do fundacji majątek fundator nie otrzymuje żadnego ekwiwalentu. W związku z tym, wniesienie przez praw udziałowych do fundacji rodzinnej nie będzie miało charakteru odpłatnego zbycia udziałów, opodatkowanego na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a ustawy o PIT.
Wniesienie składników majątku nie będzie także spełniało dyspozycji art. 17 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT, gdyż przepis ten dotyczy opodatkowania wartości wkładu w przypadku wniesienia do spółki albo do spółdzielni wkładu niepieniężnego. Tymczasem fundacja rodzinna nie ma charakteru spółki ani spółdzielni w rozumieniu przepisów ustawy o PIT.
Wniesienie składników majątku do fundacji rodzinnej nie spełni również dyspozycji innych przepisów ustawy o PIT w zakresie powstania przychodu, w tym art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o PIT.
Podkreślono, że wnioskodawca jako fundator fundacji oraz beneficjent, wnosząc do niej akcje, nie otrzyma w zamian żadnych udziałów, certyfikatów lub innych instrumentów prawnych, które dawałyby mu tytuł prawny do wniesionego do fundacji majątku w postaci składników majątkowych lub do otrzymania od fundacji innego rodzaju świadczeń z tego tytułu, co w konsekwencji skutkuje tym, że nie uzyska przychodu z innych źródeł w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o PIT.
Co więcej, obowiązujące od 22 maja 2023 r. przepisy ustawy o PIT określają jako moment powstania przychodu wyłącznie ewentualne przychody otrzymane od fundacji rodzinnej (w trakcie jej funkcjonowania lub w wyniku jej rozwiązania). Żaden z przepisów ustawy o PIT nie wskazuje, aby w momencie wniesienie przez fundatora do fundacji rodzinnej składników majątku na pokrycie funduszu założycielskiego dochodziło do powstania przychodu po stronie fundatora.
