Doręczenie z pominięciem pełnomocnika nieskuteczne

09:08, 15.03.2022 Łukasz Kalinowski - radca prawny

Naczelny Sąd Administracyjny w orzeczeniu z 7 marca 2022 r. sygn. akt I FPS 4/21 podjął uchwałę, w myśl której postanowienie o nadaniu rygoru natychmiastowej wykonalności decyzji doręczonej stronie, która miała ustanowionego pełnomocnika, należy uznać za niewiążące.

Naczelny Sąd Administracyjny w sprawie toczącej się pod sygn. I FSK 565/18 wydał postanowienie, na mocy którego przedstawił do rozstrzygnięcia składowi siedmiu sędziów budzące wątpliwości zagadnienie prawne. Wątpliwości sądu dotyczyły sytuacji, w której akt administracyjny doręczono stronie postępowania, która ustanowiła pełnomocnika, z pominięciem zasad określonym w art. 145 § 2 Ordynacji podatkowej. Zgodnie z tym przepisem, w przypadku ustanowienia pełnomocnika, pisma doręcza się pełnomocnikowi pod adresem wskazanym w pełnomocnictwie.

W stanie faktycznym będącym przedmiotem rozważań sądu postanowienie w przedmiocie nadania rygoru natychmiastowej wykonalności decyzji zostało przesłane na adres podatnika, zaś profesjonalny pełnomocnik strony otrzymał niepodpisany kwalifikowanym podpisem elektronicznym skan przedmiotowego postanowienia za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Zarówno strona, jak i jej pełnomocnik złożyli zażalenie od tego postanowienia w terminie wynikającym z przepisów Ordynacji podatkowej. Organ II Instancji wprawdzie ten błąd zauważył, jednak podkreślił, że uchybienie to nie było na tyle istotne, aby mogło mieć wpływ na wynik postępowania, ponieważ pełnomocnik złożył w ustawowym terminie zażalenie.

Rozpatrując skargę od ww. postanowienia, sąd administracyjny stanął na stanowisku, że doszło do naruszenia art. 145 § 2 Ordynacji podatkowej, jednak naruszenie to nie miało istotnego wpływu na przebieg ani wynik postępowania. Uchybienie to nie uniemożliwiło bowiem skarżącemu skorzystania z prawa do wniesienia skargi. Natomiast zgodnie z art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi skarga podlega uwzględnieniu m.in. w przypadku stwierdzenia naruszenia przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że w zakresie tego zagadnienia prezentowane są dwie linie orzecznicze. Zgodnie z pierwszą, pominięcie pełnomocnika powinno zostać oceniane wyłącznie przez pryzmat wpływu na wynik sprawy. Wpływ na wynik sprawy wystąpi w sytuacji, gdy nieprawidłowe doręczenie wywoła dla strony ujemne skutki procesowe (np. w sytuacji, w której strona nie wniesie od określonego aktu administracyjnego przysługującego jej środka odwoławczego).

Drugi pogląd prezentowany przez orzecznictwo stał na stanowisku, że doręczenie decyzji lub postanowienia z pominięciem pełnomocnika stanowi wadę kwalifikowaną aktu prawnego, skutkującą niewprowadzeniem go do obrotu prawnego. W takiej sytuacji nie ma konieczności badania, czy uchybienie to miało wynik na wpływ sprawy – dany akt administracyjny w świetle obrotu prawnego bowiem nie istnieje.

Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale podjętej w poszerzonym siedmioosobowym składzie stanął na stanowisku, że niewłaściwie doręczone stronie postępowania postanowienie, z pominięciem pełnomocnika należy uznać za bezskuteczne, jako nie wprowadzone do obrotu prawnego. W konsekwencji nie rozpoczął się nawet bieg terminu do wniesienia środka zaskarżenia, zaś obowiązkiem organów podatkowych powinno być doręczenie postanowienia pełnomocnikowi.

Newsletter

Jeżeli życzą sobie Państwo otrzymywać wiadomości z zakresu prawa podatkowego i bilansowego, prosimy o podanie adresu e-mail.

Logowanie

projekt i realizacja ibif.pl