Konsultacje podatkowe w sprawie objaśnień w zakresie cen transferowych i pośrednich transakcji rajowych
Trwają prace nad objaśnianiami podatkowymi, dotyczącymi tzw. pośrednich transakcji z podmiotami z rajów podatkowych.
Ministerstwo Finansów w celu wyjaśnienia pojawiających się wątpliwości dot. sposobu stosowania przepisów cen transferowych w zakresie transakcji z rajami podatkowymi przygotowano projekt dokumentu ,,Objaśnienia podatkowe w zakresie cen transferowych Nr 5: Obowiązek sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych dla tzw. pośrednich transakcji rajowych, o którym mowa w art. 11o ust. 1a i 1b ustawy o CIT oraz art. 23za ust. 1a i 1b ustawy o PIT”.
Projekt objaśnień odnosi się do identyfikacji obowiązku dokumentacyjnego dla pośrednich transakcji rajowych, w tym w szczególności dochowania należytej staranności w zakresie weryfikacji rzeczywistego właściciela oraz rozliczeń drugiej strony transakcji z podmiotem rajowym, o których mowa w art. 11o ust. 1a i 1b ustawy o CIT obowiązujących od 1 stycznia 2021 r.
W opublikowanym projekcie wskazano, że przy ustalaniu jednorodności transakcji na gruncie art. 11o ust. 1a ustawy o CIT należy uwzględnić relacje z jednym kontrahentem („drugą stroną transakcji”). Nie ma znaczenia, czy rzeczywistym właścicielem należności wynikających z transakcji o charakterze jednorodnym jest ten sam podmiot będący rezydentem tego samego raju podatkowego. Należy przy tym brać pod uwagę transakcje zawarte z jednym kontrahentem, które spełniają pozostałe kryteria jednorodności wskazane w art. 11k ust. 4 ustawy o CIT oraz pomocnicze kryteria zawarte w art. 11k ust. 5 ustawy o CIT, służące do oceny jednorodności transakcji kontrolowanej.
Użycie w art. 11o ust. 1a ustawy o CIT zdefiniowanego w ustawie pojęcia rzeczywistego właściciela wpływa na zakres transakcji objętych obowiązkiem dokumentacyjnym. Zgodnie z projektem objaśnień weryfikacji pod kątem powstania obowiązku z art. 11o ust. 1a ustawy o CIT podlegają transakcje zakupowe. Dotyczy to transakcji zakupowych z perspektywy podatnika, czyli takich, w których nabywa on towary lub usługi jako związane z transferem należności do drugiej strony transakcji. Podatnik powinien przeanalizować realizowane transakcje w szczególności pod kątem tego, kto otrzymuje należność dla własnej korzyści i czy nie jest zobowiązany do jej przekazania do innego podmiotu. Oznacza to, że zasadniczo nie podlegają weryfikacji na gruncie art. 11o ust. 1a ustawy o CIT transakcje, w ramach których to podatnik sprzedaje towar lub świadczy usługę na rzecz drugiej strony transakcji, gdyż są związane z uregulowaniem należności na rzecz podatnika.
W projekcie objaśnień jednak wskazano, że wyjątkowo, zakresem zastosowania przepisu art. 11o ust. 1a ustawy o CIT objęte mogą być również sytuacje, w których odbiorcą należności jest polski rezydent, jeżeli rzeczywisty właściciel jest podmiotem rajowym. Natomiast w przypadku gdy polski rezydent jest jednocześnie rzeczywistym właścicielem, nie powstaje obowiązek dokumentacyjny.
Treść projektu objaśnień wskazuje, że w pierwszej kolejności podatnik powinien zweryfikować, czy jego kontrahent (druga strona transakcji) jest rzeczywistym właścicielem. W przypadku potwierdzenia tej okoliczności podatnik nie ma obowiązku sporządzania dokumentacji z art. 11o ust. 1a ustawy o CIT.
W przypadku gdy podatnik nie uzyska informacji wskazujących na to, że druga strona transakcji jest rzeczywistym właścicielem, czy też uzyska potwierdzenie, że nie jest rzeczywistym właścicielem, powinien następnie poddać weryfikacji, czy rzeczywisty właściciel jest podmiotem rajowym. W sytuacji gdy podatnik ustali rezydencję rzeczywistego właściciela, w zależności od tego, czy jest to rezydencja rajowa, na podatniku odpowiednio będzie albo nie będzie ciążył obowiązek wynikający z art. 11o ust. 1a ustawy o CIT.
Przepis art. 11o ust. 1b ustawy o CIT zawiera domniemanie nakazujące przyjęcie, że rzeczywisty właściciel jest podmiotem rajowym, jeżeli druga strona transakcjirealizowanejz podatnikiem dokonuje rozliczeń z podmiotem rajowym.
Objaśnienia wskazują, że domniemanie nie zachodzi, gdy druga strona transakcji realizuje z podmiotem rajowym jedynie transakcje związane z zapłatą należności na jej rzecz (zwane dalej: „transakcjami sprzedażowymi”). Oznacza to, że podstawą domniemania objęte jest „otrzymanie należności” przez podmiot rajowy, czyli druga strona transakcji realizuje z podmiotem rajowym transakcje, z jej perspektywy, zakupowe. Natomiast transakcje sprzedażowe nie wiążą się z transferem należności do podmiotu rajowego, dlatego zasadniczo nie mogą prowadzić do uznania, że podmiot rajowy jest rzeczywistym właścicielem.
W objaśnieniach również wskazano, że podatnik, weryfikując transakcję pod kątem obowiązku wyrażonego w art. 11o ust. 1a ustawy o CIT, może oprzeć się na wszystkim, co może przyczynić się do ustalenia istotnych okoliczności (w tym zakresie nie ma zamkniętego katalogu środków dowodowych). Nie oznacza to, aby podatnik miał podejmować działania nadmiarowe, w celu ustalenia okoliczności istotnych dla weryfikacji obowiązku z art. 11o ust. 1a ustawy o CIT. Wymóg weryfikacji istotnych okoliczności oznacza obowiązek przedsięwzięcia przez podatnika czynności/ środków, których można od niego rozsądnie wymagać, biorąc pod uwagę okoliczności transakcji, których weryfikacja ma dotyczyć.
W projekcie objaśnień wskazano, że dla dochowania należytej staranności przy ustalaniu przesłanek powstania obowiązku wystarczające jest pozyskanie przez podatnika oświadczenia od drugiej strony transakcji, z którego wynika, że jest on rzeczywistym właścicielem w ramach realizowanej transakcji. Uzyskanie takiego oświadczenia zasadniczo kończy proces weryfikacji.
Natomiast wskazano również, że nie można przyjąć, że dochowano należytej staranności, w sytuacji gdy podatnikowi dostępne są informacje, na podstawie których wiedział lub powinien był wiedzieć, że otrzymane oświadczenie jest niezgodne z rzeczywistością. W takim przypadku podatnik, opierając się na oświadczeniu, co do którego wiedział lub powinien był wiedzieć o jego niezgodności z rzeczywistością, nie dochowuje standardu należytej staranności. Przy wątpliwościach co do zgodności oświadczenia z rzeczywistością (rzetelności oświadczenia), wymóg dochowania należytej staranności oznacza konieczność dalszej weryfikacji istotnych dla objaśnianego przepisu okoliczności. Określenie racjonalnych i uzasadnionych działań / środków, jakich podjęcia w konkretnym przypadku można od podatnika oczekiwać, zależy przede wszystkim od okoliczności danego przypadku. Podatnik nie ma obowiązku podejmowania działań / środków nadmiarowych, w szczególności może to oznaczać, że podatnik nie jest zobowiązany do zbadania niedostępnych dla niego stosunków umownych pomiędzy drugą stroną transakcji i jego kontrahentami.
Konsultacje dotyczące treści omawianego projektu objaśnień są otwarte dla wszystkich podmiotów do 31 stycznia 2022 r.
