MF ostrzega przed optymalizacją z wykorzystaniem dywidend
Ministerstwo Finansów wydało kolejne, już piąte w tym roku, ostrzeżenie przed stosowaniem schematów optymalizacyjnych. Tym razem ostrzeżenie dotyczyło przypadków nadużywania zwolnienia podatkowego dla dywidend poprzez dokonywanie ich wypłat z wykorzystaniem spółek pośredniczących.
Schemat optymalizacyjny polega na tym, że zagraniczny inwestor („spółka holdingowa”), będący podmiotem spoza UE/EOG, zarejestrowany w kraju o bardzo niskim poziomie opodatkowania oraz o liberalnych wymaganiach regulacyjnych, nabywa udziały w polskich spółkach („spółki operacyjne”) nie bezpośrednio, ale poprzez spółki zlokalizowane w innych państwach należących do UE/EOG („spółki pośredniczące”).
Niektóre schematy optymalizacyjne zidentyfikowane przez Ministerstwo opierają się na wykorzystaniu polskiej spółki jako „spółki zarządzającej”, której działalność polega na zarządzaniu aktywami. Jej zadaniem jest faktyczne zarządzanie całą strukturą, w tym dokonywanie decyzji inwestycyjnych oraz kontrolowanie bieżącej działalności spółek operacyjnych. Zazwyczaj jedynym udziałowcem spółki zarządzającej jest spółka holdingowa. Dodatkowo, między spółką zarządzającą a spółkami operacyjnymi lub pośredniczącymi mogą występować powiązania osobowe.
Zastosowanie schematu optymalizacyjnego może zostać uznane przez organy podatkowe za agresywną optymalizację podatkową, gdyż może prowadzić do podwójnego nieopodatkowania dywidendy wypłacanej pomiędzy spółkami. Spółka operacyjna może bowiem twierdzić, że wypłata dywidendy do spółki pośredniej (z co najmniej 10% udziałem) spełnia formalne warunki zastosowania zwolnienia podatkowego wynikającego z dyrektywy PSD. Jednocześnie, z uwagi na wewnętrzne uregulowania w państwie siedziby spółki pośredniczącej, przekazanie otrzymanej kwoty spółce holdingowej w formie dalszej dywidendy lub innej płatności, może nastąpić bez podatku. W państwie siedziby spółki holdingowej płatność otrzymana od spółki pośredniej może być nieopodatkowana lub opodatkowana jedynie w znikomym stopniu. W konsekwencji wypłata dywidendy praktycznie nie zostanie opodatkowana.
Gdyby schemat ten nie był zastosowany, a spółka holdingowa (spoza UE/EOG) nabyła udziały bezpośrednio w polskich w spółkach operacyjnych, to przyjmując założenie, że Rzeczpospolita Polska nie podpisała z krajem jurysdykcji spółki holdingowej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, polskie spółki byłyby zobowiązane do pobrania podatku u źródła w wysokości 19%.
Ministerstwo zwraca uwagę, że polskie prawo podatkowe w artykule 22c ustawy o CIT przewiduje specjalną klauzulę przeciwko nadużyciu zwolnienia podatkowego dla dywidend pozwalającą na wyłączenie przepisów o zwolnieniu od podatków dochodów z dywidend w przypadku czynności nie mających rzeczywistego charakteru, których głównym celem lub jednym z głównych celów było uniknięcie opodatkowania, na podstawie zwolnienia określonego w art. 22 ust. 4 ustawy o CIT, a ponadto uzyskanie tego zwolnienia nie skutkuje wyłącznie wyeliminowaniem podwójnego opodatkowania.
Ocena, czy dana czynność miała rzeczywisty charakter, wynika z tego czy jej dokonanie miało uzasadnienie ekonomiczne, odpowiadające charakterowi prowadzonej działalności gospodarczej i wynikało z realizacji interesów biznesowych, czy może było umotywowane wyłącznie chęcią uniknięcia opodatkowania. Jak wskazano w wydanym ostrzeżeniu, na sztuczność konstrukcji prawnej może wskazywać m.in.:
- wykorzystywanie podmiotów pośredniczących, w tym tych posiadających rezydencję podatkową w państwach o korzystnej jurysdykcji podatkowej,
- nadmierna zawiłość lub brak treści ekonomicznej,
- ukrywanie prawdziwego celu i znaczenia zdarzenia gospodarczego,
- nieadekwatność lub zbędność danej konstrukcji prawnej dla realizacji takiego zdarzenia.
Możliwość zastosowania klauzuli podlega każdorazowo indywidualnej ocenie organów kontrolnych. Konsekwencją stwierdzenia przez organ zaistnienia przesłanek do zastosowania klauzuli jest możliwość wydania decyzji o odpowiedzialności płatnika, określającej wysokość należności z tytułu niepobranego podatku wraz z odsetkami za zwłokę w związku z wypłaconą dywidendą. Za powstałą zaległość podatkową płatnik odpowiada całym swoim majątkiem.
