Pojęcie transakcji w kontekście ograniczenia wynikającego z art. 15d ustawy o CIT
Pojawiła się kolejna interpretacja, w której organ wypowiedział się na temat sposobu definiowania pojęcia jednorazowej transakcji w kontekście przepisów ograniczających koszty uzyskania przychodu w przypadku dokonywania transakcji bez pośrednictwa rachunku płatniczego zawartych w art. 15d ustawy o CIT.
W interpretacji indywidualnej z dnia 16 kwietnia 2020 r. (sygn. akt 0111-KDIB1-2.4010.71.2020.2.DP), w przedstawionym przez Wnioskodawcę zdarzeniu przyszłym opisany został planowany model współpracy, w ramach którego umowa przewidywać będzie stałą ryczałtową miesięczną stawkę wynagrodzenia na rzecz Usługodawcy, np. 2 000 zł brutto, natomiast czynności wykonywane przez Usługodawcę dokumentowane będą comiesięcznymi fakturami. Wnioskodawca nie wykluczył ponadto wystąpienia sytuacji, w której będzie wypłacał Usługodawcy wynagrodzenie za dodatkowe czynności, nieobjęte podstawowym wynagrodzeniem, które nie będzie dokumentowane odrębną fakturą. Umowa z Usługodawcą ma przewidywać miesięczny okres wypowiedzenia.
Wątpliwości Wnioskodawcy budziła kwestia ustalenia, czy przez pojęcie "transakcji", o którym mowa w treści art. 19 ustawy Prawo Przedsiębiorców w kontekście rozważanego modelu współpracy, należy rozumieć wartość pojedynczej faktury, a tym samym w sytuacji gdy wartość tej faktury nie będzie przekraczać 15 000 zł brutto, Wnioskodawca będzie mógł zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu zapłatę za tę fakturę, dokonaną przelewem na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu w wykazie podatników, o którym w art. 96b ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.
Zgodnie bowiem z art. 15d ust. 1 ustawy o CIT podatnicy nie zaliczają do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 19 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców:
1. została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego lub
2. została dokonana przelewem na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu w wykazie podmiotów, o którym mowa w art. 96b ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług - w przypadku dostawy towarów lub świadczenia usług, potwierdzonych fakturą, dokonanych przez dostawcę towarów lub usługodawcę zarejestrowanego na potrzeby podatku od towarów i usług jako podatnik VAT czynny, lub
3.pomimo zawarcia na fakturze wyrazów "mechanizm podzielonej płatności" zgodnie z art. 106e ust. 1 pkt 18a ustawy o podatku od towarów i usług, została dokonana z pominięciem mechanizmu podzielonej płatności określonego w art. 108a ust. 1a tej ustawy.
Z kolei w myśl art. 19 ustawy Prawo Przedsiębiorców, dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy:
1.stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz
2. jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 15 000 zł lub równowartość tej kwoty, przy czym transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji.
Zatem biorąc pod uwagę ww. przepisy, w przypadku każdej transakcji o wartości przekraczającej 15 000 zł istnieje obowiązek dokonywania płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego, przy czym naruszenie tego obowiązku, a więc dokonanie płatności w całości lub w części z pominięciem takiego rachunku oznacza brak możliwości zaliczenia kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca tej transakcji została dokonana z pominięciem rachunku płatniczego.
W omawianej interpretacji organ podkreślił, iż pojęcie jednorazowej transakcji nie jest równoznaczne z terminem pojedynczej płatności. Powinno się je z kolei interpretować jako ogólną wartość wierzytelności lub zobowiązań, określonych w umowie zawartej między przedsiębiorcami bądź stanowiącej sumę płatności wynikających z zawartej umowy, nawet jeżeli w samej umowie nie określono łącznej wysokości tych świadczeń (nie jest ona znana w momencie zawierania umowy).
Przy takim zdefiniowaniu pojęcia jednorazowej transakcji w kontekście przedstawionego przez Wnioskodawcę zdarzenia przyszłego organ uznał, iż w zaprezentowanym modelu współpracy z dniem dokonania pierwszej płatności Wnioskodawca nie będzie wiedział jak długo będzie trwała umowa i jak będzie jej wartość. Będzie natomiast wiadome, że w przypadku najkrótszego możliwego terminu obowiązywania umowy (tj. do czasu upływu przewidzianego okresu wypowiedzenia, który w zaprezentowanym modelu jest równy jednemu miesiącowi) limit obrotu gotówkowego nie zostanie przekroczony. W związku z powyższym organ uznał, że płatności do momentu przekroczenia limitu ustawowego mogą być dokonywane w gotówce, podkreślając jednocześnie, że limitowi temu podlegają także płatności dotyczące dodatkowych wynagrodzeń wypłacanych na rzecz Usługodawcy.
Warto wspomnieć, że organ w omawianej interpretacji odniósł się także do innych potencjalnych modeli współpracy, tj.:
- sytuacji, gdy strony w momencie zawarcia umowy mogą określić jej wartość – wówczas suma płatności z całej umowy powinna być uznawana za wartość transakcji, a limit z art. 19 ustawy Prawo Przedsiębiorców należy stosować od pierwszej płatności, choćby nie przekraczała limitu ustawowego,
- sytuacji, gdy strony w momencie dokonania pierwszej płatności nie wiedzą, jak długo będzie trwała umowa i jaka będzie jej łączna wartość, wiadomo natomiast że w przypadku najkrótszego możliwego terminu obowiązywania tej umowy suma wynagrodzeń pewnych (tj. takich, które będzie trzeba zapłacić zanim upłynie okres wypowiedzenia) przekroczy limit - wówczas od pierwszej płatności powinny być one rozliczane bezgotówkowo.
Podobnie wypowiedział się organ w interpretacji indywidualnej z dnia 20 listopada 2019 r. (DPP13.8221.189.2017.CPIJ).
