Pojęcie wychowania dziecka w kontekście ulgi na dzieci
W odniesieniu do dzieci pełnoletnich o ich wychowaniu może świadczyć samo wypełnianie obowiązku alimentacyjnego.
Bardzo dużo wątpliwości w zakresie ulgi z tytułu wychowania dzieci powstaje w sytuacji rozwodu rodziców. W takim bowiem przypadku powstaje pytanie, któremu z rodziców będzie przysługiwała ulga z tytułu wychowania dzieci. Okazuje się, że czasami jest to zależne od wieku dziecka.
W przypadku bowiem dzieci niepełnoletnich, aby odliczyć ulgę z tytułu wychowania dzieci niezbędne jest faktyczne wykonywanie władzy rodzicielskiej. W związku z powyższym, w sytuacji, gdy po rozwodzie żadnemu z rodziców nie została odebrana władza rodzicielska, i oboje z rodziców ją faktycznie wykonują, to wówczas obojgu z nich przysługuje prawo do odliczenia ulgi. W takiej sytuacji odliczenia mogą dokonać po połowie, lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonych.
O ile oboje z rodziców faktycznie wykonują władzę rodzicielską to przy odliczeniu nie ma znaczenia stopień w którym dany rodzic tą władzę wykonuje (o ile jest ona faktycznie wykonywana).
Jako wykonanie władzy rodzicielskiej rozumie się aktywne uczestniczenie w wychowywaniu dziecka i realny wpływ na rozwój jego osobowości. Tak więc do wykonania tej władzy niezbędne są osobiste kontakty z dzieckiem. Aby uznać że dana osoba wykonuje władzę rodzicielską nie jest wystarczające to, że płaci alimenty na dzieci.
W oparciu o powyższe, w interpretacji indywidualnej z dnia 29-04-2019 (0113-KDIPT2-2.4011.179.2019.2.ACZ) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej potwierdził prawo do odliczenia całej ulgi na dzieci dla matki, która samodzielnie zajmowała się dziećmi, a kontakty ojca z dziećmi były sporadyczne, chociaż płacił on zasądzone alimenty.
Natomiast inaczej wygląda sprawa w przypadku pełnoletnich, ale uczących się dzieci. W tym przypadku, wystarczającym do korzystania z ulgi na dzieci jest wypełnianie ciążącego na rodzicu obowiązku alimentacyjnego.
W związku z powyższym po ukończeniu przez dziecko 18 roku życia przestaje być istotne to, który z rodziców faktycznie zajmuje się dzieckiem (czyli np. to u którego z rodziców mieszka, spędza czas). W takiej bowiem sytuacji, również rodzic, który oprócz wypełniania obowiązku alimentacyjnego (czyli zapłaty zasądzonych alimentów) faktycznie nie interesuje się życiem dziecka, ma prawo do skorzystania z ulgi, w tym samym stopniu, jak drugi z rodziców.
Wpływ osiągnięcia przez dziecko wieku 18 lat na zasady odliczania ulgi na dzieci został omówiony w innej interpretacji z dnia 29-04-2019 (0113-KDIPT2-2.4011.152.2019.2.ACZ). W interpretacji tej organ wskazał, że ojcu dziecka, który oprócz wykonywania obowiązku alimentacyjnego nie uczestniczy czynnie w wychowaniu dzieci prawo do ulgi będzie przysługiwało (w równym zakresie co matce) od miesiąca następującego po miesiącu, w którym dziecko ukończyło 18 rok życia. Za wcześniejszy okres prawo do odliczenia ulgi przysługuje wyłącznie matce, jako osobie która wyłącznie sprawowała władzę rodzicielską.
Dla rozróżnienia tych sytuacji kluczowe znaczenie ma różne brzmienie przepisów art. 27f ustawy o PIT:
- ust. 1 pkt. 1 tej ustawy – który stanowi o tym, że dla odliczenia ulgi z tytułu wychowania dzieci dla dziecka niepełnoletniego istotne znaczenie ma faktyczne wykonywanie władzy rodzicielskiej, a
- ust. 6 tej ustawy, stanowiący że w przypadku dzieci pełnoletnich, które uczą się/studiują dla odliczenia ulgi niezbędne jest utrzymywanie dziecka, w związku z wykonywaniem obowiązku alimentacyjnego.
