Przy pożyczce - jak nie ma VAT jest PCC
Decydujące znaczenie dla uznania, iż dany podmiot, w odniesieniu do konkretnej czynności, działa w charakterze podatnika podatku od towarów i usług ma zawodowy, a nie incydentalny (okazjonalny) charakter dokonanej czynności.
W okolicznościach kiedy spółka z o.o. udziela swojemu udziałowcowi pożyczki jednorazowo, bez znamion zamiaru powielania takiego działania, pożyczka taka będzie podlegać podatkowi PCC. Nie można jej uznać za czynność dokonaną przez podatnika VAT, choćby z tego powodu, że spółka nie miała w przedmiocie działalności gospodarczej usług finansowych.
W jednym z prowadzonych postępowań podatkowych organ podatkowy ustalił spółce z o.o. zaległości w podatku PCC z tytułu zawartej ze wspólnikiem umowy pożyczki. Organ stwierdził, że w świetle zgromadzonego materiału dowodowego i jego oceny, uprawnione są wnioski, że udzielenie wspólnikowi przez spółkę pożyczki nie było przejawem realizacji systematycznych, zorganizowanych i świadczonych w sposób ciągły (czyli zawodowo, profesjonalnie) usług udzielania pożyczek pieniężnych. Natomiast sam sposób realizacji takiej umowy oraz pochodzenie środków pieniężnych udzielonej pożyczki, tzn. ich wypłata przy użyciu rachunku podmiotu gospodarczego nie ma wpływu na stwierdzenie, że czynność ta została dokonana w ramach działalności, o której mowa w art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT. Bez znaczenia pozostaje również, że strona spornej umowy (spółka) oświadczyła, że jest czynnym podatnikiem VAT.
Dla zastosowania zwolnienia czynności z podatku VAT konieczne jest wykazanie okoliczności pozwalających na stwierdzenie, że w stosunku do danej, konkretnej czynności, a nie z jakiegokolwiek innego tytułu, jest ona opodatkowana VAT albo z tego podatku zwolniona. Każdorazowo zatem wymaga zbadania, czy dana czynność wypełnia definiens działalności gospodarczej wskazany art. 15 ust. 2 ustawy o VAT. W spornej sprawie okoliczności stanu faktycznego uzasadniały twierdzenie, że udzielona pożyczka pieniężna miała charakter jednorazowy, okazjonalny, niezwiązany z deklarowaną ani faktycznie wykonywaną działalnością gospodarczą - nie stanowiła więc przejawu stałych i ciągłych działań, tj. nie polegała na zawodowym (profesjonalnym) świadczeniu usług finansowych (udzielaniu pożyczek).
Takie rozstrzygnięcie zostało zaprezentowane przez WSA w Kielcach w wyroku z dnia 14 stycznia 2016 r. (I SA/Ke 698/15), a następnie utrzymane w mocy przez NSA wyrokiem z dnia 24 kwietnia 2018 r. (II FSK 1105/16).
