Ulga na wsparcie sportu, kultury i szkolnictwa wyższego
Polski Ład znacznie rozszerzył katalog ulg podatkowych w podatkach dochodowych. Jedną z nich, jest ulga na wsparcie sportu, kultury i szkolnictwa wyższego.
Zgodnie z art. 26ha ust. 1 ustawy o PIT oraz art. 18ee ust. 1 ustawy CIT, podatnik uzyskujący przychody inne niż przychody z zysków kapitałowych może odliczyć od podstawy opodatkowania kwotę stanowiącą 50% kosztów uzyskania przychodów poniesionych na działalność sportową, działalność kulturalną oraz wspierającą szkolnictwo wyższe i naukę. Kwota odliczenia nie może w roku podatkowym przekroczyć kwoty dochodu uzyskanego przez podatnika z przychodów innych niż przychody z zysków kapitałowych. Ponadto w ustawie wskazany jest szereg ograniczeń dotyczący rodzajów wydatków, które mogą zostać odliczone od podstawy opodatkowania.
A. Działalność sportowa
Ustawy o podatkach dochodowych precyzują pojęcie kosztów uzyskania przychodów poniesionych na działalność sportową, jako tych związanych z finansowaniem klubu sportowego, stypendium sportowego i imprezy sportowej.
Finansowanie klubu sportowego
Chodzi w tym przypadku jedynie o klub sportowy, w rozumieniu art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie, czyli klub sportowy niedziałający w celu osiągnięcia zysku. Przesłanka osiągnięcia zysku może być najbardziej problematyczna w rozstrzygnięciu. Kluby sportowe mogą prowadzić działalność tylko w takich formach prawnych, które powodują przyznanie im osobowości prawnej i zdolności do wykonywania czynności prawnych we własnym imieniu i na własny rachunek. Zasadniczo kluby piłkarskie funkcjonują w obrocie jako stowarzyszenia (w tym uczniowskie kluby sportowe), fundacje, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki akcyjne. Dwie pierwsze z uwagi na istotę działalności powodują, że działalność prowadzona jest w celach niezarobkowych (art. 2 ust. 1 prawa o stowarzyszeniach oraz art. 1 i 5 ust. 5 ustawy o fundacjach). Problematyczne może być rozstrzygnięcie, czy klub sportowy w formie spółki kapitałowej działa w celu osiągnięcia zysku, bo sama forma prawna na to nie wskazuje. Zarówno spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, jak spółka akcyjna mogą być prowadzone w każdym celu prawnie dopuszczalnym, również niegospodarczym. Uwzględniając bowiem specyfikę działalności klubów sportowych, trudno jest wymagać, aby za klub niedziałający w celu osiągnięcia zysku uznawać wyłącznie taki, który w ogóle nie prowadzi działalności gospodarczej. Większość klubów taką działalność prowadzi np. sprzedając gadżety, powierzchnię reklamową czy bilety. Istotne jest jednak, aby ewentualny zysk, który zostanie w ten sposób wypracowany, został przeznaczony na działalność statutową klubu, związaną ze sportem, a nie podlegał dystrybucji pomiędzy jego członków czy właścicieli.
Ustawodawca w przepisie art. 28 ust. 2 ustawy o sporcie (Dz.U.2020.1133 t.j.) wskazuje przykładowe cele, na które środki mogą być wydatkowane w ramach finansowania klubu sportowego. Są to w szczególności: realizacja programów szkolenia sportowego, zakup sprzętu sportowego, pokrycie kosztów organizowania zawodów sportowych lub uczestnictwa w tych zawodach, pokrycie kosztów korzystania z obiektów sportowych dla celów szkolenia sportowego, sfinansowanie stypendiów sportowych i wynagrodzenia kadry szkoleniowej. Dodatkowym warunkiem jest wpływ na poprawę warunków uprawiania sportu przez członków klubu sportowego lub zwiększenie dostępności społeczności lokalnej do działalności sportowej prowadzonej przez ten klub.
W większości przypadków będzie wystęopowało wsparcie finansowe, jednak nie wydaje się, że przekazanie wsparcia w formie rzeczowej stałoby na przeszkodzie skorzystania ulgi.
Finansowanie stypendium sportowego
Przez stypendium sportowe rozumie się finansowane przez podatnika jednostronne, bezzwrotne świadczenie pieniężne, które jest przyznawane przez jednostki samorządu terytorialnego, ministra właściwego do spraw kultury fizycznej, organizacje pożytku publicznego lub kluby sportowe, za osiągnięcie określonego wyniku sportowego lub umożliwiające przygotowanie się do imprezy sportowej (art. 26ha ust. 3 ustawy o PIT i art. 18ee ust. 3 ustawy o CIT).
Finansowanie imprezy sportowej
Chodzi o takie imprezy sportowe, które nie są kwalifikowane jako masowe imprezy masowe w art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych. Przez masową imprezę sportową należy rozumieć imprezę masową mającą na celu współzawodnictwo sportowe lub popularyzowanie kultury fizycznej, organizowaną na stadionie lub w innym obiekcie niebędącym budynkiem, na którym liczba udostępnionych przez organizatora miejsc dla osób, ustalona zgodnie z przepisami prawa budowlanego oraz przepisami dotyczącymi ochrony przeciwpożarowej, wynosi nie mniej niż 1000, a w przypadku hali sportowej lub innego budynku umożliwiającego przeprowadzenie imprezy masowej - nie mniej niż 300 albo terenie umożliwiającym przeprowadzenie imprezy masowej, na którym liczba udostępnionych przez organizatora miejsc dla osób wynosi nie mniej niż 1000.
B. Działalność kulturalna
Za koszty uzyskania przychodów poniesione na działalność kulturalną uznaje się koszty poniesione na finansowanie instytucji kultury wpisanych do rejestru prowadzonego na podstawie art. 14 ust. 3 ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej oraz działalności kulturalnej realizowanej przez uczelnie artystyczne i publiczne szkoły artystyczne.
C. Działalność wspierająca szkolnictwo wyższe i naukę
Za koszty uzyskania przychodów poniesione na działalność wspierającą szkolnictwo wyższe i naukę uznaje się koszty poniesione na stypendia oraz wynagrodzenia. Jednak prawo do odliczenia kosztów uzyskania przychodów poniesionych na działalność wspierającą szkolnictwo wyższe i naukę nie przysługuje podatnikowi będącemu założycielem uczelni niepublicznej. Przepisy art. 26ha ust. 5 ustawy o PIT oraz 18ee ust. 5 ustawy o CIT wyliczają kategorie kosztów uzyskania przychodów poniesionych na działalność wspierającą szkolnictwo wyższe.
Stypendia
Do kosztów zalicza się stypendia, o których mowa w art. 97 i art. 213 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1800 z późn. zm.) oraz art. 283 ustawy z dnia 3 lipca 2018 r. - Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. poz. 1669, z późn. zm.). Są to o stypendia za wyniki w nauce lub w sporcie przyznane studentowi bądź doktorantowi przez osobę fizyczną lub osobę prawną niebędącą państwową ani samorządową osobą prawną.
Finansowanie kształcenia
Do zastosowania omawianej ulgi zalicza się także finansowanie zatrudnionemu przez podatnika pracownikowi opłat za studia podyplomowe, kształcenie specjalistyczne lub kształcenie w innych formach, o których mowa w art. 163 ust. 2 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, określonych w umowie zawartej pomiędzy podmiotem prowadzącym kształcenie a osobą podejmującą kształcenie. Należy w tym zakresie wskazać, że prawo do skorzystania z ulgi nie powstanie w przypadku sfinansowania pracownikowi uczestnictwa w studiach wyższych.
Odliczenie dotyczy także finansowania studiów dualnych, o których mowa w art. 62 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, na konkretnym kierunku studiów, w tym koszty praktyk. Studia dualne są studiami o profilu praktycznym prowadzonymi z udziałem pracodawcy, których organizację określa umowa zawarta w formie pisemnej.
Finansowanie wynagrodzeń
Z kolei finansowanie wynagrodzeń dotyczy wynagrodzeń studentów odbywających u podatnika staże i praktyki przewidziane programem studiów, w tym również pochodne od tego wynagrodzenia.
Drugą kategorią wynagrodzeń jest wynagrodzenie wypłacane w okresie 6 miesięcy od dnia zatrudnienia przez podatnika organizującego praktyki zawodowe dla studentów danej uczelni pracownikowi będącemu absolwentem studiów w tej uczelni zatrudnionemu za pośrednictwem akademickiego biura karier. Przez biuro karier należy rozumieć jednostkę działającą na rzecz aktywizacji zawodowej studentów i absolwentów szkoły wyższej, prowadzoną przez szkołę wyższą lub organizację studencką.
Wskazane wyżej koszty podlegają odliczeniu, pod warunkiem, że nie zostały podatnikowi zwrócone lub odliczone od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym. Odliczenia dokonuje się w zeznaniu podatkowym za rok podatkowy, w którym koszty zostały poniesione. Podatnik jest przy tym obowiązany przygotować informację wg ustalonego wzoru (wzory takich informacji nie zostały jeszcze opublikowane – art. 27ha ust. 10 ustawy o PIT oraz 18ee ust. 10 ustawy o CIT).
W praktyce więc koszty, które będą podlegały w 50% odliczeniu od podstawy opodatkowania w ramach analizowanej ulgi, muszą spełniać definicję kosztu uzyskania przychodu. Przede wszystkim nie mogą zostać uznane za darowiznę. Typowym rozwiązaniem jest w przypadku kwalifikowania wydatków do kosztów uzyskania przychodu zawieranie umów sponsorskich, które wprowadzają pewien rodzaj świadczenia wzajemnego po stronie sponsorowanego polegającym na promocji i reklamie sponsora. Umowa sponsorska nie ma swojej definicji normatywnej, jednak w literaturze przedmiotu oraz interpretacjach podatkowych powołuje się definicje doktrynalne. "Umowa sponsoringu wyraża się w tym, że jedna strona (sponsor) zobowiązuje się do spełnienia na rzecz drugiej strony (sponsorowanego) świadczenia majątkowego, polegającego na przeniesieniu własności rzeczy, zapłacie kwoty pieniężnej bądź świadczenia usług, na wskazany w umowie cel związany z działalnością sponsorowanego, natomiast sponsorowany zobowiązuje się do dokonania w interesie sponsora określonych w umowie czynności, mających na celu utrwalenie lub polepszenie wizerunku sponsora, jego renomy, a także rozpoznawalność używanych przez niego oznaczeń odróżniających" (A. Kidyba (red.), „Pozakodeksowe umowy handlowe", Warszawa 2013, [za:] 0114-KDIP2-1.4010.548.2019.3.OK).
W kontekście wprowadzonej ulgi na wsparcie sportu, kultury i edukacji, wskazać należy, iż każdy przypadek należy jednak analizować indywidualnie. Wykładnia przepisów art. 26ha ustawy o PIT oraz art. 18ee ustawy o CIT, sprowadza się przede wszystkim do analizy, czy poniesiony przez spółkę wydatek w związku z ww. umową spełnia ogólną definicję kosztu uzyskania przychodu w rozumieniu ustaw podatkowych. Dopiero po uznaniu, że poniesiony koszt na finansowanie stanowi koszt uzyskania przychodu, ulga będzie mogła być zastosowana. Taką interpretację przepisu art. 26ha ustawy o PIT oraz art. 18ee ustawy o CIT prezentuje Ministerstwo Finansów.
