Ustawa o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej na finiszu
Na posiedzeniu Sejmu w dniu 8 czerwca sejm uchwalił ustawę z dnia 7 czerwca 2018r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej. Ustawa aktualnie została przekazana do Senatu.
Procedowane przepisy mają zapewnić nieprzerwaną możliwość kontynuowania działalności przez przedsiębiorstwo zmarłego przedsiębiorcy prowadzącego indywidualną działalność gospodarczą lub też przedsiębiorstwa osoby fizycznej będącej wspólnikiem spółki cywilnej. Przepisy ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej regulują najistotniejsze kwestie pozwalające na kontynuację działalności przez przedsiębiorstwa osoby fizycznej.
Nowa ustawa wskazuje, że przedsiębiorstwo w spadku jest jednostką organizacyjną niemającą osobowości prawnej, będącą podatnikiem, o którym mowa m.in w:
- art. 1a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych,
- art. 1a ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne,
- art. 15 ust. 1a oraz art. 17 ust. 1i ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług ,
- art. 3 ust. 4 ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym,
- art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym.
W przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dodaje się art. 1a, wskazując że ustawa reguluje również opodatkowanie podatkiem dochodowym dochodów przedsiębiorstwa w spadku.
Przedsiębiorstwo w spadku, stanowiące jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej, będzie podatnikiem z tytułu dochodów osiąganych w okresie od otwarcia spadku do dnia wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego albo uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego, jeżeli zarząd sukcesyjny nie został ustanowiony. Uprawnienie do powołania zarządu sukcesyjnego wygasa z upływem dwóch miesięcy od dnia śmierci przedsiębiorcy.
W przypadku śmierci osoby fizycznej będącej wspólnikiem spółki cywilnej, jeżeli ustanowiono zarząd sukcesyjny, podatnikiem z tytułu udziału w tej spółce w okresie od otwarcia spadku do dnia wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego będzie również przedsiębiorstwo w spadku, które na potrzeby ustawy traktowane jest jak wspólnik spółki cywilnej.
W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadza się uregulowania, które stanowią, że:
- przychodami przedsiębiorstwa w spadku są wszystkie przychody związane z działalnością prowadzoną przez to przedsiębiorstwo, w tym w formie spółki cywilnej. Do przychodów zalicza się również przychody z odpłatnego zbycia składników majątku wchodzących w skład przedsiębiorstwa w spadku, niezależnie od tego kiedy zostały nabyte przez zmarłego przedsiębiorcę,
- przedsiębiorstwo w spadku sporządza wykaz składników majątku przedsiębiorstwa w spadku na dzień otwarcia spadku. Wykaz zawiera co najmniej następujące dane: liczbę porządkową, określenie (nazwę) składnika majątku, datę nabycia przez zmarłego przedsiębiorcę składnika majątku, kwotę wydatków poniesionych przez zmarłego przedsiębiorcę na nabycie tego składnika majątku oraz kwotę wydatków poniesionych na jego nabycie zaliczoną do kosztów uzyskania przychodów, jak również wartość początkową, metodę amortyzacji i sumę odpisów amortyzacyjnych,
- urzędem skarbowym właściwym w sprawach opodatkowania podatkiem dochodowym przedsiębiorstwa w spadku jest urząd skarbowy, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania podatkiem dochodowym zmarłego przedsiębiorcy wykonuje swoje zadania,
- przedsiębiorstwo w spadku może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów koszty poniesione przez zmarłego przedsiębiorcę związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, które zgodnie z ustawą podlegałyby potrąceniu w okresach sprawozdawczych przypadających po śmierci przedsiębiorcy,
- jeżeli dochody zmarłego przedsiębiorcy w roku podatkowym, w którym zmarł, były opodatkowane podatkiem liniowym w stawce 19%, przedsiębiorstwo w spadku jest obowiązane stosować ten sposób opodatkowania do końca tego roku podatkowego,
- przedsiębiorstwo w spadku ma obowiązek kontunuowania podatkowych zasad dokonywania odpisów amortyzacyjnych od składników majątkowych wchodzących w skład przedsiębiorstwa w spadku,
- przedsiębiorstwo w spadku ma obowiązek kontynuowania wpisów w prowadzonych dotychczas przez przedsiębiorcę księgach (rachunkowych lub podatkowej księdze przychodów i rozchodów) oraz innych i ewidencjach,
- przedsiębiorstwo w spadku jest płatnikiem zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych od należności wypłacanych osobom fizycznym (np. pracownikom lub osbom pracującym na umowy zlecenia),
- w składanych deklaracjach i informacjach uwzględnia się kwoty dotyczące wypłaconych należności oraz dokonanych świadczeń od początku roku podatkowego, w tym należności i świadczenia wypłacone lub dokonane od otwarcia spadku,
- obowiązki przedsiębiorstwa w spadku wykonuje zarządca sukcesyjny, a w przypadku jego braku – osoby, o których mowa w art. 14 ustawy o zarządzie sukcesyjnym.
Zgodnie z art.13 ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, w okresie od chwili śmierci przedsiębiorcy do dnia ustanowienia zarządu sukcesyjnego, a jeżeli zarząd sukcesyjny nie został ustanowiony – do dnia wygaśnięcia uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego, osoba, o której mowa w art. 14, może dokonywać czynności koniecznych do zachowania majątku lub możliwości prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku, polegających w szczególności na:
1. zaspokajaniu wymagalnych roszczeń lub przyjmowaniu należności, które wynikają ze zobowiązań przedsiębiorcy związanych z wykonywaniem działalności gospodarczej, powstałych przed jego śmiercią,
2. zbywaniu rzeczowych aktywów obrotowych w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 19 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości.
Z kolei art. 14 nowej ustawy wskazuje, że osobami uprawnionymi do dokonywania czynności w przedsiębiorstwie są:
1) małżonek przedsiębiorcy, któremu przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku lub
2) spadkobierca ustawowy przedsiębiorcy, albo
3) spadkobierca testamentowy przedsiębiorcy albo zapisobierca windykacyjny, któremu zgodnie z ogłoszonym testamentem przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku.
Z kolei ze znowelizowanych przepisów ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników wynikać będzie, że NIP nadany przedsiębiorcy przechodzi na przedsiębiorstwo w spadku i wygasa co do zasady wraz z wygaśnięciem zarządu sukcesyjnego, a jeżeli zarząd sukcesyjny nie został ustanowiony – wraz z upływem terminu do powołania zarządcy sukcesyjnego.
Jednakże w przypadku gdy zarząd sukcesyjny nie został ustanowiony, przedsiębiorstwo w spadku ma obowiązek podawać NIP przedsiębiorcy, jeżeli osoba, o której mowa w art. 14 ustawy z dnia 7 czerwca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, kontynuuje prowadzenie przedsiębiorstwa pod firmą przedsiębiorcy i w terminie dwóch miesięcy od dnia śmierci przedsiębiorcy dokona zgłoszenia do naczelnika urzędu skarbowego o kontynuowaniu prowadzenia tego przedsiębiorstwa.
