Utrata zwolnienia z VAT uprawnia do korekty podatku naliczonego
Prawo do odliczenia VAT naliczonego w żadnym przypadku nie obejmuje zakupów dedykowanych transakcjom zwolnionym z tego podatku. Stąd też u podatników korzystających ze zwolnienia dla drobnych przedsiębiorców (w ramach limitu obrotów - aktualnie do 200 000 zł), u których cała sprzedaż nie jest obciążona VAT, możliwość dokonywania odliczeń w ogóle nie występuje.
Sytuacja zmienia w momencie utraty lub rezygnacji ze zwolnienia. Przedsiębiorca może wówczas korzystać z odliczeń od bieżących zakupów, jak również może odliczyć VAT od zakupów dokonywanych przed uzyskaniem statusu podatnika VAT czynnego, jeżeli te ostatecznie posłużyły sprzedaży opodatkowanej VAT.
Jednakże w zakresie wcześniejszych zakupów odliczenie może nastąpić jedynie w drodze korekty podatku naliczonego in plus, w odniesieniu do kwoty, która jest przyporządkowana działalności prowadzonej po utracie/rezygnacji ze zwolnienia.
W kwestii zakresu i sposobu odliczenia VAT od zakupów dokonywanych przed zarejestrowaniem oraz przed utratą zwolnienia odniósł się Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 3 lutego 2017 r. (sygn. 2461-IBPP1.4512.985.2016.1.KJ).
Ustosunkowując się do pytania wnioskodawcy, który dokonał rejestracji do VAT po upływie kilku miesięcy od utraty zwolnienia, organ nie zgodził się, że ten ma prawo do odliczenia kwot podatku od zakupów realizowanych już w okresie 2 miesięcy poprzedzających utratę zwolnienia.
Potwierdził natomiast, że odliczenie bezpośrednio na podstawie otrzymanych faktur przysługuje w stosunku do towarów i usług nabytych od dnia utraty zwolnienia, przy czym skorzystanie z odliczenia jest uwarunkowane posiadaniem zarejestrowania jako podatnik VAT czynny (najpóźniej w dacie złożenia deklaracji podatkowej).
W odniesieniu do zakupów realizowanych przed utratą zwolnienia, które następnie zostały przeznaczone lub wykorzystane do działalności opodatkowanej - czyli zmieniło się ich przeznaczenie - odliczenie może nastąpić wyłącznie w drodze korekty podatku naliczonego, w oparciu o zasady określone w art. 91 ustawy o VAT.
Zajęte przez organ stanowisko rozstrzyga zatem dwie kwestie istotne dla podatników, którzy utracili zwolnienie z VAT, a mianowicie:
- potwierdza istnienie prawa do odliczenia VAT pomimo braku formalnego zarejestrowania, oraz
- wskazuje na sposób odliczenia podatku od zakupów realizowanych przed utratą zwolnienia.
