Wywłaszczenie nieruchomości dla VAT jest jak sprzedaż
Podatek VAT obciąża transakcje będące dostawami towarów lub świadczeniem usług, realizowane za wynagrodzeniem na podstawie różnych umów i dokonanych czynności, w tym wywłaszczenia.
W niektórych przypadkach opodatkowanie podatkiem VAT rozciąga się na zdarzenia niepostrzegane jako typowa sprzedaż. Przykładem jest wywłaszczenie nieruchomości, przy którym nie ma umowy, a wola właściciela co do wyzbycia się majątku z zasady pozostaje bez większego znaczenia dla sprawy. Utrata nieruchomości następuje na podstawie jednostronnej decyzji organu - przy czym nie dzieje się to „za darmo”, lecz w zamian za odszkodowanie.
Fakt otrzymania rekompensaty powoduje, że w przypadku, w którym wywłaszczona nieruchomość należała do majątku przedsiębiorstwa prowadzonego przez podatnika, zdarzenie takie w myśl przepisów ustawy o VAT uznawane jest za odpłatną dostawę towarów, podlegającą opodatkowaniu wg stawki, która znalazłaby zastosowanie przy sprzedaży danej nieruchomości.
W interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 30 kwietnia 2019 r., nr 0111-KDIB3-2.4012.125.2019.2.MD, organ po raz kolejny potwierdził, że przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów (np. nieruchomości) w zamian za odszkodowanie stanowi dostawę towarów. „W tej sytuacji bez znaczenia jest fakt, że dostawa nie jest de facto następstwem decyzji właściciela, lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy samego prawa. Odszkodowanie w tym przypadku pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną”.
W praktyce temat nie budzi większych kontrowersji. Najczęstszym problemem jest natomiast samo zidentyfikowanie tego rodzaju zdarzeń jako czynności objętych VAT, które należy odpowiednio opodatkować i uwzględnić w deklaracji składanej za okres, w którym otrzymano odszkodowanie.
Co ważne – opodatkowanie dotyczy własności nieruchomości, jak też wywłaszczenia z prawa użytkowania wieczystego gruntów.
