Zagraniczna siedziba kontrahenta nie wyłącza usługi z zakresu polskiego VAT
O miejscu opodatkowania VAT usług świadczonych pomiędzy podatnikami z zasady decyduje miejsce siedziby podatnika będącego usługobiorcą - chyba, że usługobiorca posiada w kraju stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.
Przeniesienie miejsca opodatkowania usługi do kraju siedziby usługobiorcy będącego podatnikiem, zgodnie z art. 28b ustawy o VAT, następuje wówczas, gdy nie posiada on w Polsce siedziby lub stałego miejsca prowadzenia działalności. Tym samym stwierdzenie, że zagraniczny kontrahent posiada w Polsce stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, a wykonana na jego rzecz usługa jest dedykowana temu właśnie miejscu oznacza, że usługa to została wykonana dla krajowego odbiorcy i powinna zostać obciążona polskim VAT.
Z ustaleniem miejsca siedziby zagranicznego kontrahenta zwykle nie ma większych problemów. Sprawa ustalenia, czy posiada on w Polsce stałe miejsce prowadzenia działalności w praktyce może okazać się dużo bardziej skomplikowana. Za stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej w kraju należy bowiem uznać zarówno formalnie działający oddział kontrahenta, ale również faktyczne prowadzenie przez niego działalności w Polsce w oparciu o zasoby należące do podmiotów trzecich.
Analizę tego problemu w ramach interpretacji indywidualnej przeprowadził Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. W piśmie z dnia 2 września 2019 r., sygn. 0115-KDIT1-2.4012.353.2019.2.KK, organ mając na uwadze orzecznictwo TSUE stwierdził, że: „jeżeli dany podmiot posiada w danym państwie swój personel oraz strukturę (w tym infrastrukturę techniczną), cechującą się odpowiednią stałością, to posiada stałe miejsce prowadzenia działalności w tym państwie. Bez znaczenia pozostaje natomiast - co należy podkreślić - czy są to pracownicy zatrudnieni bezpośrednio przez ten podmiot, czy też „własna” infrastruktura. Orzecznictwo TSUE wskazuje bowiem, że także korzystanie z zasobów ludzkich i technicznych innego podmiotu może prowadzić do powstania stałego miejsca prowadzenia działalności w innym kraju.”
Kwestia ustalenia posiadania przez zagranicznego kontrahenta stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej jest istotna zarówno z punktu widzenia krajowego usługodawcy jak i usługobiorcy, a błędy w tym zakresie wiążą się z istotnym ryzykiem nierozliczenia VAT należnego bądź nieuzasadnionego odliczenia podatku naliczonego.
Z tytułu wykonania usługi dla zagranicznej siedziby kontrahenta, transakcja nie jest obciążona krajowym VAT. Podczas gdy z tytułu usługi wyświadczonej dla stałego miejsca prowadzenia działalności w Polsce, to krajowy usługodawca rozlicza VAT należy (ustalony zgodnie z polskimi przepisami).
Przy zakupie usługi bezpośrednio od zagranicznego usługodawcy, krajowy usługobiorca rozlicza VAT w ramach importu usług. Jednak w przypadku nabycia usługi wykonanej za pośrednictwem stałego miejsca prowadzenia działalności w Polsce podatek należny rozlicza usługodawca, przy czym dla możliwości odliczenia tego podatku przez krajowego usługobiorcę, usługodawca powinien być zarejestrowany do VAT w Polsce.
Uwaga – zarejestrowanie się przez zagranicznego kontrahenta do VAT w Polsce nie przesądza o tym, że posiada on w kraju stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej dla potrzeb ustalenia miejsca opodatkowania usług.
