Zapłata przez pracodawcę zaległych składek ZUS nie jest przychodem pracownika
Pracodawca opłacając zaległe składki za pracownika wykonuje swoje ustawowe obowiązki, które nie powodują powstania przychodu z nieodpłatnych świadczeń po stronie pracownika.
Takie stanowisko zajął Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 19 marca 2019 r. sygn. II FSK 864/17. Wyrok przedmiotowy zapadł w wyniku zaskarżenia wyroku pierwszej instancji, który uchylił negatywną dla podatnika interpretację indywidualną.
We wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej spółka wskazała, że jest płatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych w stosunku do zatrudnianych pracowników. Jako pracodawca wypłacała z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych świadczenia pieniężne zróżnicowane, ale tylko w oparciu o dochód pracownika osiągnięty w zakładzie pracy. Zakład Ubezpieczeń Społecznych po przeprowadzonej w spółce kontroli, stwierdził, że wypłata świadczeń pieniężnych z ZFŚS winna być oparta o dochód pracownika na członka rodziny, a nie zależeć jedynie od dochodu pracownika w zakładzie pracy. Po niekorzystnych wynikach postępowań sądowych, spółka opłaciła z własnych środków zaległe składki na ubezpieczenie społeczne od świadczeń wypłaconych z ZFŚS.
Spółka zadała pytanie: czy zapłata za pracownika (a także byłego pracownika) zaległych składek na ubezpieczenie społeczne (w części, w której obciążają one wynagrodzenie pracownika), stanowi przychód dla tych osób, a w konsekwencji czy spółka ma obowiązek odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy od takich świadczeń? Zdaniem spółki odpowiedź na zadane pytania powinna być negatywna co do obu kwestii.
Zdaniem organu jednak, w sytuacji gdy pracodawca ureguluje składki na ubezpieczenie za pracowników w tej części, w której winny być pokryte z dochodu pracowników, to dla pracowników jest to przychód ze stosunku pracy. Pracownicy otrzymają bowiem nieodpłatne świadczenie od pracodawcy, gdyż pracodawca jako płatnik zapłaci z własnych środków składki na ubezpieczenie społeczne, które powinny być finansowane ze środków pracowników. W konsekwencji na spółce, jako płatniku będzie ciążył obowiązek pobrania i odprowadzenia zaliczki od powyższych przychodów. W odniesieniu natomiast do byłych pracowników spółki organ uznał, że przychód byłego pracownika należy kwalifikować do przychodów z innych źródeł w związku z tym na spółce nie ciąży obowiązek poboru zaliczki na podatek od powyższych kwot, a jedynie obowiązek sporządzenia informacji PIT-8C.
Spółka złożyła na przedmiotowa interpretacje skargę do sądu administracyjnego, który uchylił rozstrzygniecie organu. Wyrok przedmiotowy został zaskarżony przez organ do NSA, który oddalił skargę przyznając tym samym rację spółce.
Sądy obu instancji stwierdziły, że spółka, jako płatnik składek ubezpieczeniowych, uiszczając zaległe składki w części należnej od pracowników, nie dokonała żadnego przysporzenia majątkowego, zwiększającego majątek pracowników, a w konsekwencji pracownicy nie otrzymali od płatnika nieodpłatnych świadczeń. W wyniku weryfikacji podstawy naliczania składek ubezpieczeniowych przez ZUS, spółka jako płatnik została zobowiązana do zapłaty zaległych składek ubezpieczeniowych, czyli do wykonania własnego obowiązku płatnika w zakresie odprowadzenia składek ubezpieczeniowych w prawidłowej wysokości. Sądy wskazały także, że skutkiem niepobrania składek przez spółkę było wypłacenie świadczeń w wyższej wysokości i pobranie zaliczki na podatek dochodowy od całości wypłaconych dochodów, a więc zaliczki wyższej niż należna, gdyby wcześniej prawidłowo pobrano składki na ubezpieczenie społeczne. W związku z tym rozpoznanie zapłaty przez płatnika zaległych składek na ubezpieczenie społeczne, jako dochodu podatkowego pracownika, oznaczałoby w istocie domaganie się powtórnej daniny od opodatkowanych już kwot.
Warto wskazać, że jest to już kolejny, korzystny dla pracowników, wyrok Naczelnego sądu Administracyjnego. Poprzednio NSA wypowiedział się w podobnej kwestii m.in. w wyroku z dnia 27 października 2015 r., o sygn. akt II FSK 1891/13.
