Zmiany w ustawie o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu
W dniu 30 kwietnia br. ogłoszona została ustawa z dnia 30 marca 2021 roku o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowania terroryzmu oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2021 r., poz. 815).
Nowelizacja implementuje przepisy dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/843 z 30 maja 2018 r. w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu (tzw. piątą dyrektywę AML, modyfikującą prawo unijne i zwiększającą transparentność przepływów finansowych).
Poszczególne przepisy tej ustawy będą wchodzić w życie sukcesywnie od 15 maja, 31 lipca i 31 października 2021 roku.
Do najistotniejszych zmian wchodzących w życie 15 maja należy zaliczyć doprecyzowanie niektórych definicji, w tym definicji beneficjenta rzeczywistego. Według nowego brzmienia za beneficjenta rzeczywistego uznaje się „każdą osobę fizyczną”, spełniającą kryteria wskazane w art. 2 ust. 2 pkt 1 ustawy co oznacza, że w procesie ustalania beneficjenta rzeczywistego należy zawsze uwzględnić wszystkie potencjalne osoby mogące spełniać którąkolwiek z przesłanek wskazanych w ustawie.
Od 31 lipca 2021 roku rozszerzona i doprecyzowana zostanie lista instytucji obowiązanych. Do katalogu tych instytucji dodano przedsiębiorców prowadzących działalność związaną z dziełami sztuki, przedmiotami kolekcjonerskimi oraz antykami, w zakresie transakcji o wartości co najmniej 10 000 euro. Dodatkowo, instytucją obowiązaną staną się również przedsiębiorcy świadczący porady w sprawach podatkowych, ale nie będący doradcami podatkowymi.
Najwięcej istotnych zmian wejdzie w życie w dniu 31 października 2021 roku. Należą do nich m. in.:
1. zmiany w zakresie funkcjonowania oraz weryfikacji danych zawartych w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR)
Nowelizacja rozszerza katalog podmiotów, które są zobowiązane do zgłaszania informacji o beneficjentach rzeczywistych o:
- trusty, których powiernicy lub osoby zajmujące stanowiska równoważne mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
- trusty, których powiernicy lub osoby zajmujące równoważne stanowiska w imieniu lub na rzecz trustu nawiązują stosunki gospodarcze lub nabywają nieruchomość na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
- spółki partnerskie,
- europejskie zgrupowania interesów gospodarczych,
- spółki europejskie,
- spółdzielnie,
- spółdzielnie europejskie,
- stowarzyszenia podlegające wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego,
- fundacje.
Nowelizacja nakłada na instytucje obowiązane obowiązek odnotowywania wszelkich rozbieżności pomiędzy stanem faktycznym dotyczącym klienta, ustalonym przez tę instytucję obowiązaną, a danymi dostępnymi w CRBR. Jednocześnie, instytucja obowiązana będzie musiała podjąć odpowiednie czynności w celu wyjaśnienia ustalonych rozbieżności, a w przypadku ich potwierdzenia, przekazać tę informację ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych wraz z uzasadnieniem i dokumentacją dotyczącą odnotowanych rozbieżności. Ustalenie sposobu odnotowywania rozbieżności powinno również zostać uwzględnione w procedurze wewnętrznej instytucji obowiązanej.
2. uszczegółowienie zasad dotyczących stosowania przez instytucje obowiązane środków bezpieczeństwa finansowego
W ramach istniejących stosunków gospodarczych, na instytucję obowiązaną nałożony został obowiązek stosowania środków bezpieczeństwa również w przypadku, gdy doszło do zmiany danych dotyczących klienta lub beneficjenta rzeczywistego lub instytucja obowiązana była w ciągu danego roku kalendarzowego zobowiązana na podstawie przepisów prawa do skontaktowania się z klientem w celu weryfikacji informacji dotyczących beneficjentów rzeczywistych. Dodatkowo, podczas nawiązywania nowych stosunków gospodarczych, instytucja obowiązana będzie zobligowana uzyskać potwierdzenie rejestracji potencjalnego klienta we właściwym rejestrze beneficjentów rzeczywistych lub odpis z takiego rejestru.
Co istotne, instytucje obowiązane, stosując wobec swojego klienta środki bezpieczeństwa finansowego, nie będą mogły bazować wyłącznie na informacjach zawartych w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych lub odpowiednim rejestrze prowadzonym w innym państwie członkowskim UE. Tym samym treść takiego wpisu będzie miała charakter jedynie pomocniczy, a instytucje obowiązane będą wciąż zobowiązane do aktywnego działania w celu identyfikacji beneficjenta rzeczywistego.
3. zmiany w zakresie nakładania kar
Nowelizacja przewiduje możliwość nałożenia kary pieniężnej na beneficjenta rzeczywistego, który nie dopełnił obowiązku dostarczenia stosownych informacji podmiotowi zobowiązanemu do dokonania wpisu do CRBR (do wysokości 50 000 zł), a także możliwość nałożenia kary pieniężnej na podmioty ujawnione w CRBR, w przypadku gdy podały one do CRBR dane niezgodne ze stanem faktycznym (do wysokości 1 000 000 zł).
