Wypłata oszczędności po śmierci osoby bliskiej - warunki zwolnienia z podatku

Każdy kto po śmierci współmałżonka wypłaca pieniądze ze wspólnego rachunku, powinien o tym fakcie powiadomić organ podatkowy, by nie zapłacić podatku. Nie wystarczy, że instytucja finansowa prześle do urzędu zawiadomienie o wypłacie – tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w wyroku z 27 maja 2015 r. (sygn. akt I SA/Op 159/15).

Sporna sprawa dotyczyła wdowca. Przed śmiercią żony oboje złożyli w banku dyspozycję wypłaty na wypadek śmierci. Podatniczka zmarła w sierpniu 2013 r., a w następnym miesiącu pieniądze zostały wypłacone przez bank jej mężowi. W tym samym miesiącu bank przesłał urzędowi skarbowemu zawiadomienie o wypłacie wierzytelności po zmarłym. Urząd skarbowy, po stwierdzeniu, że podatnik nie zgłosił, wbrew obowiązkowi wynikającemu z przepisów ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn, faktu nabycia po zmarłej żonie środków pieniężnych na podstawie dyspozycji na wypadek śmierci, wezwał podatnika do wyjaśnienia przyczyn niezłożenia w terminie deklaracji podatkowej o nabyciu środków pieniężnych. Powyższe stanowi bowiem warunek zwolnienia z podatku od spadków i darowizn.

W odpowiedzi na wezwanie podatnik dopiero we wrześniu 2014 r. złożył zeznanie SD-3, uznając, że  czynność ta zwalnia go z zapłaty podatku, skoro bank na podstawie otrzymanego aktu zgonu wystawił zawiadomienie o wypłacie wierzytelności po zmarłej i przesłał je do urzędu skarbowego. Naczelnik urzędu skarbowego stwierdził jednak, że podatnik nie zawiadomił urzędu w ustawowym terminie 6 miesięcy od śmierci żony, w związku z powyższym zobowiązany jest zapłacić podatek.

Dyrektor Izby Skarbowej w Opolu, a następnie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu podtrzymały decyzję naczelnika. Sąd wyjaśnił, że warunkiem zwolnienia z obowiązku zapłaty podatku jest zgłoszenie właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego faktu nabycia tych praw majątkowych w terminie 6 miesięcy od daty powstania obowiązku podatkowego. Termin ten, co do zasady, należy liczyć od dnia śmierci spadkodawcy, czyli w analizowanej sprawie - od dnia 4 sierpnia 2013 r. Tak obliczony termin do dokonania zgłoszenia upłynął zatem z dniem 5 lutego 2014 r. W tym terminie skarżący nie zgłosił jednak właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego faktu nabycia prawa do wkładu, co samo w sobie byłoby wystarczające do uzyskania zwolnienia. Nie dokonał tego także w terminie, o jakim mowa w art. 4a ust. 2 upsd, a zatem w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o nabyciu tych praw majątkowych (pod warunkiem równoczesnego uprawdopodobnienia faktu późniejszego powzięcia wiadomości o ich nabyciu), co nastąpiło z dniem 19 września 2013 r. - data wypłaty wkładu.

Sąd w przedmiotowym wyroku uznał, że w analizowanym stanie faktycznym termin do dokonania zgłoszenia upłynął bezskutecznie (z dniem 4 lutego 2014 r. lub ewentualnie z dniem 19 marca 2014 r.). Z uwagi, że skarżący przedmiotowe nabycie zgłosił dopiero w dniu 16 września 2014 r. na skutek wezwania naczelnika – jest on zobowiązany do zapłaty podatku.