Ceny transferowe. Planowane zmiany przepisów w zakresie safe harbour w odniesieniu do pożyczek

Bezpieczna przystań w obszarze cen transferowych to ustawowe uproszczenie, które – przy spełnieniu określonych warunków – daje podatnikowi dwie kluczowe korzyści:

• organ podatkowy odstępuje od doszacowania w zakresie oprocentowania pożyczki między podmiotami powiązanymi oraz
• „znika” obowiązek sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych dla tej transakcji (TP local file).

Uproszczenie to funkcjonuje w Polsce od 2019 r. i jest regularnie „kalibrowane” ogłaszanymi przez Ministra Finansów parametrami rynkowymi. Coroczne obwieszczenie Ministra Finansów wskazuje rodzaj stopy bazowej i zakres marży dla walut, które uprawniają do skorzystania z safe harbour w danym roku. Od 1 stycznia 2025 r. obowiązuje nowe obwieszczenie.

Jak wynika z art. 11g ustawy o CIT (odpowiednio art. 23s ustawy o PIT) przy spełnieniu przez pożyczkę określonych parametrów organ odstępuje od określenia dochodu (straty) w zakresie wysokości oprocentowania pożyczki. Od 2022 r. korzystanie z bezpiecznej przystani zwalnia z lokalnej dokumentacji (art. 11n CIT).

Aby pożyczka między podmiotami powiązanymi mogła skorzystać z mechanizmu safe harbour, łącznie muszą być spełnione następujące warunki (stan na 19 września 2025 r.):

• oprocentowanie zostało ustalone na dzień zawarcia umowy w oparciu o stopę bazową i marżę z aktualnego obwieszczenia MF (waluta-odpowiednia stopa bazowa 3M),
• umowa nie przewiduje opłat innych niż odsetki (brak prowizji, premii, „opłaty przygotowawczej” itp.),
• okres finansowania do 5 lat.
• limit kapitału: w trakcie roku łączny poziom zobowiązań lub należności danego podmiotu z tytułu kapitału pożyczek wobec/od podmiotów powiązanych (liczony odrębnie dla pożyczek zaciągniętych i udzielonych) nie może przekroczyć 20.000.000 PLN (lub równowartości),
• pożyczkodawca nie ma siedziby/zamieszkania/zarządu w kraju lub na terytorium stosującym szkodliwą konkurencję podatkową (w raju podatkowym).

Powyższe warunki stosuje się odpowiednio także do kredytu oraz emisji obligacji (art. 11g ust. 3 CIT).

Obwieszczenie MF na 2025 r. wskazuje m.in. następujące stopy bazowe 3M (w zależności od waluty pożyczki): PLN – WIBOR 3M albo WIRON 3M (Stopa Składana), EUR – EURIBOR 3M, USD – 90-day Average SOFR, CHF – SARON 3 months Compound Rate, GBP – SONIA 3M Compound Rate.

Zakres marż dla pożyczek między podmiotami powiązanymi wynosi: dla pożyczkobiorcy maksymalnie +2,6 p.p., dla pożyczkodawcy minimalnie +2,0 p.p. – w praktyce oznacza to „korytarz” 2,0–2,6 p.p., jeśli obie strony chcą skorzystać z bezpiecznej przystani. W 2024 r. korytarz był szerszy: 2,2–3,1 p.p.

Rząd aktualnie pracuje nad zmianą wskazanych przepisów (projekt z dnia 16 września 2025 r.), przy czym – jak wynika z uzasadnienia do projektu ustawy – zmiana ma mieć jedynie charakter doprecyzowujący.

Czy w istocie zmiana ta będzie miała taki charakter? W mojej ocenie – nie (ale to już temat do odrębnej dyskusji).

Zmiana miałaby polegać na sprecyzowaniu, że mechanizm bezpiecznej przystani dla transakcji pożyczkowych obejmuje wyłącznie pożyczki z oprocentowaniem zmiennym (tj. stopa bazowa + marża). Mechanizm weryfikacji rynkowości warunków tego oprocentowania zakłada zastosowanie stopy bazowej i marży zgodnej z aktualnym (na dzień zawarcia umowy) obwieszczeniem ministra właściwego ds. finansów publicznych. W ocenie rządu, dostosowywanie się tak określonych warunków oprocentowania do warunków rynkowych jest zapewnione przez zastosowanie w mechanizmie oprocentowania zmiennego stopy bazowej – niejako automatycznie reagującej na zmianę warunków rynkowych. Dodatkowo zostanie wprowadzona określona minimalna częstotliwość aktualizacji oprocentowania.

Zgodnie z proponowaną przez rząd nowelą przepisów ustaw o podatkach dochodowych, brzmienie przepisów art. 11g ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT oraz art. 23s w ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT, miałoby być następujące: wysokość oprocentowania pożyczki jest ustalana w oparciu o stopę zmienną, nie rzadziej niż co 3 miesiące, przy zastosowaniu rodzaju bazowej stopy procentowej i wysokości marży, ogłoszonych w aktualnym na dzień zawarcia umowy obwieszczeniu ministra właściwego do spraw finansów publicznych.

W ocenie rządu zmiana ta przyczyni się to do ograniczenia możliwości niewłaściwego stosowania mechanizmu bezpiecznej przystani.

Nowe regulacje miałyby zastosowanie do transakcji kontrolowanych dokonywanych w latach podatkowych rozpoczynających się po dniu 31 grudnia 2025 r.

Omawiany projekt zmian jeszcze nie jest trafił do Sejmu.