Niepodzielony zysk sprzed przekształcenia bez opodatkowania
Zyski wypracowane a niepobrane w działalności osoby fizycznej, w spółce cywilnej czy spółce jawnej nie mogą podlegać drugi raz opodatkowaniu po przekształceniu podmiotu w spółkę kapitałową.
W jednym z najnowszych wyroków NSA potwierdzono, że niepodzielony zysk wypracowany w spółce cywilnej, pomimo, że po przekształceniu trafia do spółki kapitałowej, nie jest przy późniejszym podziale powtórnie opodatkowany (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 14 marca 2024 r., sygn. akt II FSK 808/21).
W podobnym zakresie orzekł wcześniej Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 29 czerwca 2023 r. II FSK 51/21. W tym orzeczeniu wskazano, że niewypłacone zyski spółki osobowej (jawnej) nie tracą swojego charakteru i z chwilą przekształcenia nie stają się zyskami osoby prawnej, mimo wywodzonej z art. 93a § 1 pkt 2 O.p. zasady kontynuacji. Są to zyski (dochody) wspólnika spółki osobowej już opodatkowane przez niego podatkiem dochodowym od osób fizycznych (podlegające opodatkowaniu). Zatem wypłata tychże zysków (dochodów), wyraźnie wyodrębnionych w bilansie spółki przekształconej, nie może zostać ponownie opodatkowana.
W uzasadnieniu wyroku NSA wskazał, że pod pojęciem przychodu z tytułu udziału w zyskach osób prawnych należy co do zasady rozumieć faktycznie uzyskane z tego udziału przychody pochodzące z zysków wypracowanych przez osobę prawną, podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych. Do takiego wniosku prowadzi wykładnia językowa pojęcia "przychód z tytułu udziału w zyskach osób prawnych". Tym samym w przypadku niewypłaconych zysków spółki osobowej (jawnej), podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na poziomie jej wspólników, nie można mówić o ich przekształceniu w zyski spółki kapitałowej podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych, jeżeli owe zyski spółki osobowej (jej wspólników) zostały wyodrębnione w księgach podatkowych w sposób pozwalający - pomimo upływu czasu - na dokładne wyodrębnienie tej części kapitału zapasowego (rezerwowego) spółki kapitałowej, która pochodzi z zysków przekształcanej spółki osobowej.
Z kolei w innym, również pozytywnym dla podatników wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 sierpnia 2023 r. II FSK 252/21, stwierdzono, że zyski osoby fizycznej przekształconej w sp. z o.o. nie mogą podlegać ponownemu opodatkowaniu. W wyroku tym NSA wskazał, że niewypłacone zyski przedsiębiorcy nie tracą swojego charakteru i z chwilą przekształcenia nie stają się zyskami osoby prawnej, mimo wywodzonej z art. 584 (2) k.s.h. w zw. z art. 93a O.p. zasady kontynuacji. Podkreślił, że z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w oparciu o zapisy na kontach w ramach ksiąg rachunkowych spółki przekształconej możliwe będzie dokładne ustalenie, jaka część kapitału zapasowego/rezerwowego tej spółki stanowi zysk z działalności osoby fizycznej. Na dzień przekształcenia w bilansie przedsiębiorcy występował bowiem kapitał własny utworzony między innymi z zysków pozostawionych w jednostce, a w szczególności niepodzielonego zysku wypracowanego za okres bezpośrednio przed przekształceniem. Kapitał rezerwowy, który spółka posiada, powstał w wyniku braku "wybierania" zysków z lat poprzedzających przekształcenie przez przedsiębiorcę. Zyski te zostały już w latach poprzednich opodatkowane podatkiem dochodowym i uwzględnione w składanych przez zainteresowanego niebędącego stroną zeznaniach P1T-36L w latach poprzedzających przekształcenie.
