Osoba samotnie wychowująca dziecko może mieszkać z partnerem
Okoliczność pozostawania w nieformalnym związku oraz zamieszkiwania z partnerem nie wyłącza prawa do skorzystania z rozliczenie podatkowego przewidzianego dla osób samotnie wychowujących dzieci.
Aktualne wydawane interpretacje indywidualne przez Dyrektora KIS są przychylne dla wszystkich, którzy dzielą mieszkanie z partnerem i wychowują dzieci z innego związku. Podatnik, który spełniał warunki do rozliczenia samotnego rodzica, może złożyć korekty za lata wcześniejsze.
Zgodnie z art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, o dochodów jednego rodzica będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem, osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:
- małoletnie,
- pełnoletnie, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
- pełnoletnie do ukończenia 25. roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innym państwie
- podatek może być określony zgodnie z ust. 4d na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym.
Korzystna interpretacja, w powyższym zakresie została wydana w dniu 6 lutego 2023 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej 0115-KDIT2.4011.680.2022.2.AK. We wniosku o interpretację Wnioskodawczyni wskazała, że z uwagi na bardzo rzadkie spotkania z ojcem, w zdecydowaną część roku sprawuje nad dziećmi opiekę samodzielnie, ponadto przez cały rok spoczywa na niej odpowiedzialność za wychowanie małoletnich pod kątem społecznym i emocjonalnym, ich zdrowie oraz edukacja. Ojciec regularnie płaci alimenty na dzieci, ze spotkań z dziećmi zdarza mu się jednak rezygnować. Ojciec nie uczestniczy w procesie wychowawczym. Podatniczka wskazała również , że od sierpnia 2021 r. mieszka wraz z dziećmi z nowym partnerem. Konkubent partycypuje w kosztach utrzymania mieszkania oraz kosztach wyżywienia w zakresie dotyczącym jego osoby, nie partycypuje w kosztach związanych z utrzymaniem małoletnich dzieci, nie uczestniczy również w procesie wychowawczym.
W odpowiedzi organ wskazał, że w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie ma legalnej definicji pojęcia "wychowywać". Wychowywać w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny.
W orzecznictwie i doktrynie wskazuje się, że wychowanie dziecka można określić jako kształtowanie osobowości dziecka poprzez kształtowanie jego samodzielności, obowiązkowości, rozwijanie predyspozycji intelektualnych i umiejętności praktycznych, kształtowanie światopoglądu oraz systemu wartości oraz postaw emocjonalnych (por. wyrok NSA z dnia 31 maja 2011 r. sygn. akt II FSK 30/10).
Prawo do rozliczenia dochodów jako osoba samotnie wychowująca dziecko przysługuje więc temu z rodziców lub opiekunów prawnych, który faktycznie samotnie wychowuje dziecko.
Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny, organ podatkowy stwierdził, że skoro ojciec dzieci nie uczestniczy w procesie wychowawczym, a na podatniczce spoczywa odpowiedzialność za wychowanie małoletnich pod kątem społecznym i emocjonalnym, ich zdrowie oraz edukacja to przysługuje prawo do preferencyjnego rozliczenia dochodów za 2020 r., 2021 r. oraz 2022 r. tj. w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dzieci.
Podobne wnioski płyną z interpretacji indywidualnej z dnia 15 września 2022 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, 0113-KDIPT2-2.4011.637.2022.2.KR
W tym stanie faktyczny wniosku wskazano podobnie, że z podatniczką zamieszkuje z partnerem (Pani pozostaje w związku nieformalnym - konkubinacie). Organ podatkowy potwierdza, że podatniczce przysługuje prawo złożenia korekty deklaracji PIT-37 za 2021 r. i rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko na podstawie art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Organ interpretacyjny wyraził pogląd, zgodnie z którym "przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie pozbawiają podatnika prawa do preferencyjnego opodatkowania w sytuacji gdy zamieszkuje on z osobami niewychowującymi i nieobowiązanymi do wychowywania dzieci, np. w rozpatrywanej sprawie, z partnerem Wnioskodawczyni, który nie jest ojcem dwójki starszych dzieci Wnioskodawczyni. Skoro zatem Wnioskodawczyni jednoznacznie wskazuje, iż (...) samotnie wychowuje dwoje dzieci (...) to bez znaczenia pozostaje fakt, iż zamieszkuje z konkubentem (nie będącym opiekunem prawnym ww. dzieci), który - jak wynika z opisu stanu faktycznego - nie wychowuje tychże dzieci ani nie partycypuje w kosztach ich utrzymania (do czego nie jest zobowiązany).
W powyższym zakresie warto również wskazać na treść publikowanej przez MF broszury "Rozliczenie osoby samotnie wychowującej dzieci - roczne rozliczenie podatku dochodowego od osób fizycznych za 2020 r." (194658/K): Czytamy w niej, że: "W sytuacji gdy dziecko zamieszkując wraz z jednym rodzicem, pozostaje pod jego stałą, codzienną opieką, a drugi rodzic jest zobowiązany jedynie do płacenia alimentów oraz zajmowania się dzieckiem doraźnie (w określonych, ustalonych przez sąd przedziałach czasowych, np. niektóre święta, tydzień ferii, miesiąc wakacji, co drugi weekend każdego miesiąca oraz ściśle określone dni powszednie), status samotnego rodzica ma ten, przy którym dziecko zamieszkuje i który wykonuje wszystkie obowiązki, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój. Fakt utrzymywania kontaktów pomiędzy dzieckiem i drugim rodzicem, nie pozbawia pierwszego rodzica (przy którym dziecko mieszka) prawa do opodatkowania swoich dochodów na preferencyjnych zasadach”.
