Pies w firmie? – czemu nie… A co z podatkami?
Zaliczanie wydatków na zakup i utrzymanie psa do kosztów oraz odliczenie VAT z tego tytułu może wzbudzać wątpliwości podatkowe.
„Pies”, jak wskazuje słownik języka polskiego, to «zwierzę domowe hodowane m.in. dla przyjemności lub do polowań». Czy właścicielem psa może być podmiot prowadzący działalność gospodarczą, w tym spółka kapitałowa? Jakie skutki podatkowe wiążą się z posiadaniem psa? Czy drogiego psa należy amortyzować? Czy koszty jego utrzymania będą podatkowym kosztem uzyskania przychodów i czy będzie można odliczyć VAT od takich wydatków? A jeśli tak, to na co można „polować” z firmowym psem?
Odpowiadając na pierwsze z postawionych pytań, należy potwierdzić, że tak - właścicielem psa nie musi być wyłącznie osoba fizyczna (gospodarstwo domowe), może być nim również podmiot prowadzący działalność gospodarczą, w tym spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, fundacja, spółka jawna, etc. Wynika to z ogólnej zasady prawa do własności, które wszak nie jest w tym zakresie zastrzeżone wyłącznie dla osób fizycznych. Co prawda zgodnie z Ustawą z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 572) zwierzę, jako istota żyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest rzeczą, to jednak też zwierzę nie ma podmiotowości prawnej (nie jest również przedmiotem) a korzysta jedynie z normatywnie ukształtowanej ochrony prawnej. Zgodnie z przywołaną ustawą o ochronie zwierząt (art. 1 ust. 2) w sprawach nieuregulowanych w ustawie do zwierząt stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące rzeczy. Jako że ustawa ta nie reguluje problematyki sprzedaży zwierząt i jednocześnie nie wprowadza zakazu obrotu nimi, pies mogą być przedmiotem umowy sprzedaży regulowanej przepisami kodeksu cywilnego.
Patrząc z perspektywy firmy, jako podatnika różnych podatków, pies w firmie winien pełnić określone zidentyfikowane zadania/funkcje, tak by można było wykazać jego „firmowy” a nie „osobisty” charakter (tj. m.in. związek z osiąganymi przychodami, związek z działalnością opodatkowaną VAT, etc.). Zarówno ustawy o podatkach dochodowych, jak i regulacje z zakresu podatku od towarów i usług, nie zawierają żadnych szczególnych unormowań, które by wskazywały na brak możliwości ujmowania w kosztach podatkowych wydatków poniesionych na nabycie „firmowego” psa, czy brak prawa do odliczenia naliczonego VAT.
Zgodnie z ustawami o podatkach dochodowych, aby dany wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodów, winien spełniać określone wymogi, dotyczące m.in. celowości, związku z przychodami, definitywności, zasad udokumentowania. Podobnie w odniesieniu do odliczenia VAT naliczonego – istotna i wystarczająca byłaby konieczność wykazania związku psa z działalnością opodatkowaną tym podatkiem.
Jaka może być rola firmowego psa, aby wydatki na jego nabycie i utrzymanie (np. karma, smycz, miska, zabawki, szczepienia, odrobaczanie, opieka weterynaryjna, strzyżenie) mogły być uznane za podatkowy koszt uzyskania przychodów i aby VAT od tego rodzaju zakupów mógł być odliczony? Pośrednim dowodem potwierdzającym możliwość realizowania funkcji „służbowych” są regulacje ustaw takich jak ustawa o Policji, ustawa o Państwowej Straży Pożarnej, czy ustawa o Straży Granicznej, w których to aktach prawnych określone zostały zasady wykorzystywania psów dla celów służbowych.
W przedsiębiorstwie pies może np.:
- pełnić funkcję reklamowo-marketingową – zob. interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 6.06.2023 r., 0114-KDIP2-2.4010.158.2023.2.PK – w stanie faktycznym wskazano, że zdjęcia psa będą umieszczane na stronie internetowej przedsiębiorcy, artykułach firmowych oraz w innych materiałach promocyjnych, czy też wykorzystywane w social mediach (post + zdjęcie psa), ponadto z analizy danych firmy wynika, że materiały czy posty z psem mają więcej wyświetleń i lepszą klikalność; zwiększa to zatem liczbę potencjalnych klientów zainteresowanych nową usługą.
- być ochroniarzem / stróżem na posesji /zapewniać bezpieczeństwo podczas transportu i rozładunku towarów – zob. pismo z dnia 31.08.2005 r. wydane przez Urząd Skarbowy w Wieliczce, PR 423/02/05, S. Podat. 2006, nr 2, str. 25; pismo z dnia 10.11.2005 r. wydane przez Urząd Skarbowy w Tomaszowie Mazowieckim, U.S.I/3.415-27/2005, interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 19.04.2021 r., 0113-KDIPT2-1.4011.45.2021.2.DJD.
- poprawiać nastrój pracownikom oraz zwiększać efektywność i motywację do pracy – zob. interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 16.03.2023 r., 0111-KDIB2-1.4010.25.2023.2.KK – jak wskazano w uzasadnieniu wniosku pies, będąc istotą bezinteresowną cały czas zachowuje się w radosny sposób, podchodząc do pracowników, szturchając ich nosem, oblizując po twarzy. W sytuacjach, kiedy pracownik zestresuje się (choćby przez to, że nie może znaleźć odpowiedniej interpretacji przepisów podatkowych) kontakt ze zwierzęciem pozwala obniżyć poziom stresu. Oczywistym jest fakt, że Spółka, jako pracodawca i zleceniodawca powinna dbać o kondycję psychiczną pracowników - wszak to od niej zależy, czy klienci będą zadowoleni z poziomu obsługi zależy wprost od tego, w jaki sposób pracownik będzie komunikował się z klientem. Jak wynika z badań przeprowadzonych przez (...) już 10 minut kontaktu z psem obniża poziom kortyzolu - hormonu stresu. Badania zostały opublikowane w piśmie wydawanym przez (...). Jest znacznie więcej badań potwierdzających, że kontakt ze zwierzęciem zmniejsza poziom stresu, a w konsekwencji zwiększa produktywność i przekłada się na zwiększenie motywacji.).
Warto podkreślić, że choć tzw. „inwentarz żywy” jest sklasyfikowany w grupie 9 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 3 października 2016 r. w sprawie Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT) (Dz. U. poz. 1864), to jednak nie będzie podlegał obowiązkowi amortyzacji podatkowej, gdyż ustawodawca podatkowy nie zaliczył zwierząt do kategorii środków trwałych ani wartości niematerialnych i prawnych, a w konsekwencji nie przewidział dla takiej kategorii majątku stawek amortyzacyjnych. Zarówno w ustawie o CIT, jak i w ustawie o PIT, jest mowa o podlegających amortyzacji przedmiotach, a pies jako istota żywa nim nie jest.
W przypadku umowy sprzedaży psa należy pamiętać o ewentualnym obowiązku podatkowym związanym z podatkiem od czynności cywilnoprawnych (jeżeli wartość transakcji przekracza 1 tys. złotych). Ponadto, zgodnie z postanowieniami Ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 70) Rada gminy może wprowadzić opłatę od posiadania psów (opłatę taką pobiera się jedynie od osób fizycznych).
Oczywiście każdy przypadek aktywnego udziału psa w procesie prowadzenia, a następnie opodatkowania działalności gospodarczej należy badać odrębnie. Powyżej wskazane przykłady pozytywnych interpretacji podatkowych można traktować jedynie jako przyczynek do dyskusji na temat roli psów w rozwoju przedsiębiorczości w Polsce, czy też np. na temat wpływu psów na wydajność fiskalną polskiego systemu podatkowego ;)
ps. Artykuł o kotach, żółwiach i białych myszkach ;) – niebawem…
