Ulga na konsolidację- na czym polega?
Ulga na konsolidację jest jednym z nowych rozwiązań wprowadzonych do ustawy o CIT, z której skorzystać może podatnik nabywający udziały w innej spółce w ilości stanowiącej bezwzględną większość praw głosu.
Polega ona na odliczeniu od podstawy opodatkowania wydatków poniesionych na nabycie udziałów lub akcji, w spółce posiadającej osobowość prawną. Przysługuje ono do wysokości dochodu uzyskanego w danym roku przez podatnika na źródle przychody inne niż zyski kapitałowe, nie więcej niż 250.000 zł w danym roku podatkowym.
Wydatki na nabycie
Wydatki na nabycie, w stosunku do których przysługuje odliczenie są to wydatki związane bezpośrednio z transakcją nabycia udziałów (akcji) w tej spółce na:
1) obsługę prawną nabycia udziałów i akcji i ich wycenę,
2) opłaty notarialne, sądowe i skarbowe,
3) podatki i inne należności publicznoprawne zapłacone w Rzeczypospolitej Polskiej i za granicą - z wyłączeniem ceny zapłaconej za nabywane udziały (akcje) oraz ponoszonych w związku z tą transakcją kosztów finansowania dłużnego.
Odliczeniu podlegają wyłącznie wydatki związane bezpośrednio z transakcją nabycia udziałów lub akcji. Tym samym, np. wydatki na ogólne doradztwo podatkowe, związane z całokształtem działalności, nie będą stanowić podstawy do odliczenia.
Warunki odliczenia
Istotne znaczenie mają warunki dokonania odliczenia:
1) spółka, której udziały (akcje) są nabywane, ma siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub w innym państwie, z którym Rzeczpospolita Polska zawarła umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania zawierającą podstawę prawną do uzyskania przez organ podatkowy informacji podatkowych od organu podatkowego tego innego państwa;
2) główny przedmiot działalności spółki, o której mowa w pkt 1, jest tożsamy z przedmiotem działalności podatnika lub działalność takiej spółki może być racjonalnie uznana za działalność wspierającą działalność podatnika, przy czym działalność takiej spółki nie jest działalnością finansową;
3) działalność, o której mowa w pkt 2, była przez spółkę i przez podatnika prowadzona przed dniem nabycia w niej przez podatnika udziałów (akcji) przez okres nie krótszy niż 24 miesiące;
4) w okresie dwóch lat przed dniem nabycia udziałów (akcji) spółka i podatnik nie byli podmiotami powiązanymi w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 4;
5) podatnik w jednej transakcji nabywa udziały (akcje) spółki, o której mowa w ust. 1, w ilości stanowiącej bezwzględną większość praw głosu.
Przede wszystkim należy więc zwrócić uwagę na warunek drugi, który oznacza że odliczenie przysługuje wówczas gdy nabywane są akcje przedsiębiorstwa konkurencyjnego, lub też przedsiębiorstwa którego działalność ma charakter wspierający.
Przykładem działalności wspierającej może być np. produkcja komponentów, które są wykorzystywane do działalności prowadzonej przez podatnika.
Innym przykładem może być sytuacja nabywania udziałów w podmiocie zajmującym się dystrybucją wyrobów, np. podatnik, który jest producentem materiałów budowlanych nabywa udziały w podmiocie który prowadzi składy materiałów budowlanych.
Jednocześnie powiązanie tych działalności musi mieć charakter rzeczywisty, a zatem musiały być prowadzone w 2-letnim okresie poprzedzającym nabycie.
Odliczenie jest dokonywane w zeznaniu za rok podatkowy, w którym zostały nabyte udziały lub akcje.
Co ważne, odliczenie jest warunkowane tym, że ta konsolidacja będzie miała charakter rzeczywisty. W sytuacji bowiem, gdy w ciągu 3 lat od dokonania nabycia:
- udziały zostaną zbyte lub umorzone (zarówno przez podatnika, jak też następcę prawnego), lub
- podatnik, który dokonał odliczenia zostanie postawiony w stan likwidacji, zostanie ogłoszona jego upadłość
- konieczne będzie dokonanie (w zeznaniu za rok, w którym nastąpiło takie zdarzenie) zwiększenie podstawy opodatkowania, o kwotę dokonanego odliczenia.
Zasady zaliczania wydatków na nabycie w kosztach
Wydatki będące podstawą do dokonywania odliczenia w ramach ulgi konsolidacyjnej, podlegają zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów zgodnie z ustawą. Tym samym przedmiotowe przepisy nie zmieniają zasad odliczania wydatków na nabycie udziałów lub akcji.
Zgodnie bowiem z art. 16 ust. 1 pkt 8 CIT wydatki na objęcie lub nabycie udziałów nie są zaliczane do kosztów bezpośrednio do kosztów w dacie poniesienia, ale stanowią koszt w związku z ich zbyciem. Wydatki na objęcie lub nabycie udziałów, są to wydatki które warunkują realizację transakcji - obejmując chociażby prowizję maklerską, opłatę za notariusza, lub podatek od czynności cywilnoprawnych (lub podatki/opłaty ponoszone za granicą od danej transakcji). Inne wydatki, nawet związane z transakcją, ale nie będące konieczne do jej realizacji (np. usługi doradztwa prawnego) mogą być kosztem w dacie ich poniesienia.
Takie stanowisko jest potwierdzane w interpretacjach indywidualnych np. z dnia 27.09.2022 r., 0114-KDIP2-2.4010.54.2022.1.AP,
Tym samym w przypadku tej ulgi możemy mieć sytuację, że na moment dokonywania jej rozliczenia (czyli w zeznaniu za rok, w którym nabyte zostały udziały) nie wszystkie wydatki, które stanowią podstawę do jej rozliczenia zostały zaliczone do kosztów podatkowych (ponieważ część wydatków będzie stanowiła koszt dopiero w momencie zbycia udziałów lub akcji).
Przykład
Spółka nabyła udziały Spółki z Wielkiej Brytanii. Oczywiście są spełnione warunki wynikające z art. 18ec ust. 1.
W związku z tą transakcją ponosi następujące wydatki:
- cena nabycia udziałów - 500.000 zł,
- opłaty notarialne związane z transakcją - 10.000 zł.
- obsługę prawną transakcji nabycia - 15.000 zł.
W związku z powyższym, w roku w którym nastąpiło nabycie podstawą do ulgi konsolidacyjnej będzie kwota 25.000 zł.
Jednocześnie wydatki na obsługę prawną mogą stanowić koszt podatkowy w dacie poniesienia (ponieważ nie są one wydatkami warunkującymi realizację transakcji). Natomiast cena nabycia udziałów, oraz opłaty notarialne związane z transakcją, jako warunkujące realizację transakcji będą stanowić koszt dopiero w momencie zbycia udziałów.
Podsumowując, ulga konsolidacyjna jest instrumentem, który ma na celu wsparcie przedsiębiorców, którzy w celu rozwoju przejmują podmioty konkurencyjne, lub podmioty dzięki którym mogą rozszerzyć zakres prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej.
