Wypłaty małżonków z fundacji rodzinnej jednak bez PIT
Pierwszy rok fundacji rodzinnej w polskim porządku prawnym wiązał się ze znaczącym zainteresowaniem podatników w tym zakresie.
W okresie tym, złożono ponad 1600 wniosków o rejestrację fundacji rodzinnej, a Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim zdążył zarejestrować już ponad 1000 fundacji rodzinnych. Niewykluczone, że tendencja ta będzie podlegała umocnieniu w przyszłości, w miarę klarowania się w interpretacjach i orzecznictwie rozstrzygnięć wątpliwych kwestii i przepisów. Zapewne wielu potencjalnie zainteresowanych wdrożeniem fundacji rodzinnej do struktury biznesowej wstrzymuje się z decyzją o jej założeniu, ze względu na niepewność oraz zmienność i niestabilność podejścia do przepisów, do których przyzwyczaiły ich organy podatkowe. Pozostaje mieć nadzieję, że kolejne wątpliwości będą rozstrzygane w taki sposób, jak problematyczna kwestia opodatkowania wypłat z fundacji rodzinnej przez małżonków, będących jednocześnie fundatorami fundacji rodzinnej.
Problemem było dotychczasowe podejście Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, którego zdaniem małżonkowie, będący jednocześnie fundatorami i beneficjentami fundacji rodzinnej, obydwoje wnoszący do niej mienie, w przypadku wypłat z fundacji rodzinnej korzystają ze zwolnienia jedynie w odniesieniu do tej części wypłat, która odpowiada procentowemu udziałowi wartości mienia wniesionego przez małżonka, na rzecz którego realizowana jest wypłata, do ogółu wartości wniesionego mienia. W uproszczeniu, jeżeli małżonkowie wnosili do fundacji rodzinnej po 50% mienia, to wszelkie wypłaty na ich rzeczy były zwolnione z PIT jedynie w połowie. Taki pogląd był prezentowany w licznych interpretacjach indywidualnych, co groziło poważnym ograniczeniem opłacalności wykorzystania fundacji rodzinnej oraz prowadziło do pojawienia się w doktrynie prawa podatkowego licznych wątpliwości i głosów stanowczego sprzeciwu.
Nadzieję na zmianę podejścia Dyrektora KIS w tym zakresie, przyniosła dokonana w ramach uprawnienia do samokontroli zmiana interpretacji indywidualnych (sygn. 0112-KDIL2.1.4011.114.2024.3.JK oraz 0112-KDIL2.1.4011.113.2024.3.JK), które początkowo wpisywały się w ówczesną negatywną praktykę organu. Dyrektor KIS, po początkowej odmowie małżonkom – fundatorom fundacji rodzinnej prawa do całkowitego zwolnienia z PIT od wypłat z fundacji rodzinnej na ich rzecz, następnie prawo do tego zwolnienia potwierdził. Stwierdzenie, czy wątpliwa kwestia dotycząca zwolnień z PIT małżonków fundatorów fundacji rodzinnej ma szansę być już na stałe rozstrzygana na korzyść podatników, wymagało wydania przez organ kolejnej interpretacji indywidualnej w tym zakresie, która potwierdziłaby zmianę stosowanej przez niego wykładni przepisów. Taka interpretacja pojawiła się 23 lipca 2024 r. (sygn. 0112-KDIL2-1.4011.405.2024.2.JK). O potwierdzenie poprawności swojego stanowiska w zakresie pełnego zwolnienia z PIT dokonywanych na ich rzecz wypłat z fundacji rodzinnej, wystąpili małżonkowie z rozdzielnością majątkową, wnoszący na pokrycie funduszu założycielskiego m.in. pieniądze i nieruchomości. Zdaniem Dyrektora KIS, stanowisko podatników było prawidłowe, a proporcja, o której mowa w art. 27 ust. 4 ustawy i fundacji rodzinnej, będzie dla każdego z nich wynosić 100%.
Zmianę należy uznać za pozytywną, a poziom opłacalności fundacji rodzinnej za zachowany. W kwestii wątpliwej i ograniczającej atrakcyjność fundacji rodzinnej interpretacji przepisów przez organy podatkowe, można również wskazać na obecną chęć ograniczenia fundacji rodzinnej możliwości prowadzenia działalności w zakresie najmu nieruchomości, jedynie do najmu „długoterminowego” (najmu w myśl art. 659 Kodeksu cywilnego). Szansa na zmianę również w tym zakresie, a więc odstąpienie przez organy podatkowe od oczekiwania opodatkowania dochodów z wynajmu „krótkoterminowego” (usług noclegowych) sankcyjną 25% stawką CIT, pojawiła się w związku z wyrokiem WSA w Gdańsku z 19 czerwca 2024 r., sygn. akt I SA/Gd 219/24. W przedmiotowym orzeczeniu, Sąd Administracyjny przedstawił odmienny od Dyrektora KIS pogląd twierdząc, że najem „krótkoterminowy” również stanowi działalność dozwoloną fundacji rodzinnej, z której dochody nie podlegają opodatkowaniu. W tym zakresie, na podstawie jednego wyroku, ciężko jednak na razie mówić o korzystnej zmianie i zwiększeniu atrakcyjności fundacji rodzinnej. Należy pamiętać, że stanowisko Dyrektora KIS pozostaje w tym przedmiocie negatywne, a na realną możliwość wygrania ewentualnego sporu sądowo-administracyjnego z organem podatkowym można liczyć dopiero po spopularyzowaniu pozytywnego dla podatników podejścia przez wojewódzkie sądy administracyjne i potwierdzenia jego zasadności przez NSA.
