Interpretacja ogólna MF ? opodatkowanie VAT czynności JST dot. instalacji systemów OZE i usuwania azbestu
Opublikowana została interpretacja ogólna Ministra Finansów z 2 maja 2024 r. będąca reakcją na ostatnie wyroki TSUE, w których zaprezentowano tezy, iż wykonywanie przez gminy czynności w zakresie instalacji systemów OZE i w zakresie usuwania wyrobów i odpadów zawierających azbest nie stanowi działalności gospodarczej, co oznacza, że w takich przypadkach gminy nie działają w charakterze podatników VAT i w konsekwencji wykonywane przez nie czynności nie podlegają opodatkowaniu VAT.
Interpretacja ogólna uwzględnia tezy wyroków Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 30 marca 2023 r. wydanych w sprawach C-612/21 Gmina O. i C-616/21 Gmina L:
- „(…) dostawy towarów i świadczenia usług podlegających opodatkowaniu podatkiem od wartości dodanej nie stanowi dostarczenie i zainstalowanie przez gminę, za pośrednictwem przedsiębiorstwa, systemów odnawialnych źródeł energii na rzecz jej mieszkańców będących właścicielami nieruchomości, którzy wyrazili wolę wyposażenia tych nieruchomości w takie systemy, jeżeli taka działalność nie ma na celu osiągania stałego dochodu i skutkuje jedynie zapłatą przez tych mieszkańców kwot pokrywających najwyżej jedną czwartą poniesionych kosztów, a pozostała część jest finansowana ze środków publicznych.” (wyrok C-612/21);
- „(…) okoliczność zlecania przez gminę przedsiębiorstwu czynności usuwania azbestu i odbierania wyrobów i odpadów zawierających azbest na rzecz jej mieszkańców będących właścicielami nieruchomości, którzy wyrazili taką wolę, nie stanowi świadczenia usług podlegającego opodatkowaniu podatkiem od wartości dodanej, jeżeli taka działalność nie ma na celu osiągania stałego dochodu i nie prowadzi do żadnej płatności ze strony tych mieszkańców, zaś czynności te są finansowane ze środków publicznych.” (wyrok C-616/21).
Podsumowując, w ramach weryfikacji, czy dana czynność wykonywana przez JST w zakresie dostawy i instalacji systemów OZE czy też usuwania wyrobów i odpadów zawierających azbest stanowi działalność gospodarczą, w szczególności należy zbadać, czy czynność ma charakter stały, czy jest wykonywana w zamian za wynagrodzenie (oraz w jakim stopniu ponoszona odpłatność stanowi rzeczywistą wartość otrzymywanych świadczeń), czy wiąże się z zatrudnieniem podwykonawców czy też jest wykonywana przez pracowników jednostki samorządu terytorialnego, jak również czy warunki realizacji danego świadczenia odbiegają od warunków, na jakich realizowane byłoby ono przez podmioty gospodarcze.
Taka reakcja Ministra Finansów na wydane wyroki TSUE ma na celu zapobieżenie powstaniu wątpliwości interpretacyjnych, bowiem treść ww. wyroków wiąże się z koniecznością zmiany linii interpretacyjnej prezentowanej dotychczas przez organy podatkowe. W jej ramach określono ponadto skutki, jakie ww. wyroki mają w odniesieniu do uprzedniego rozliczenia podatku VAT przez jednostki samorządu terytorialnego.
Zgodnie z wydaną interpretacją w przypadku, gdy czynności w zakresie dostawy i instalacji systemów OZE albo usuwania wyrobów i odpadów zawierających azbest wykonane przez JST w okolicznościach analogicznych jak w sprawach będących przedmiotem postępowania przed TSUE (i które w świetle wskazówek zawartych w tych wyrokach powinny być uznane za nieobjęte zakresem podatku VAT), zostały przez tę jednostkę opodatkowane, a podatek należny z tego tytułu został rozliczony, jednostka samorządu terytorialnego może dokonać korekty tego rozliczenia.
Podkreślono jednocześnie, że JST dokonując korekty podatku należnego jest jednocześnie zobowiązana do stosownego skorygowania podatku naliczonego uprzednio odliczonego od podatku należnego, zawartego we wszystkich wydatkach związanych z realizacją tych programów. Korekta podatku naliczonego powinna dotyczyć zarówno wydatków bezpośrednio związanych z tymi czynnościami (np. zakup od podmiotu zewnętrznego instalacji OZE czy usług usuwania azbestu), jak też wydatków związanych z nimi pośrednio (np. związanymi z kosztami obsługi tych programów) – w całości lub w części, w jakiej dotyczyły realizacji przedmiotowych czynności.
Niemniej powołując się na konstytucyjne zasady zaufania obywateli do państwa oraz równego traktowania, a także na uregulowaną w Ordynacji podatkowej tzw. utrwaloną praktykę interpretacyjną wskazano również, że JST, które spełniają warunki dla dokonania stosownej korekty rozliczenia w związku z wyrokami TSUE w sprawach C-612/21 oraz C-616/21, mogą, lecz nie mają obowiązku jej dokonania.
Minister Finansów określił również trzymiesięczny okres dla JST na dostosowanie swoich rozliczeń VAT w odniesieniu do wskazanych czynności. Okres ten liczony jest od końca miesiąca, w którym opublikowano interpretację (upłynie on zatem z końcem sierpnia b.r.). Tym samym w przypadku stosowania przez JST za ww. trzymiesięczny okres opodatkowania VAT przedmiotowych czynności –finansowanych ze środków publicznych, jak i z wpłat pochodzących od właścicieli nieruchomości – z jednoczesnym odpowiednim skorzystaniem z prawa do odliczenia podatku naliczonego, taki sposób rozliczenia VAT nie powinien być kwestionowany.
Z pełną treścią interpretacji można zapoznać się tutaj.
