Uchwała NSA: sprzedaż na wynos opodatkowana 5% VAT
Zgodnie z uchwałą NSA I FPS 1/24 z 24 czerwca 2024 r. czynność dostawy posiłków i dań w systemach takich jak np. "drive in", "walk through", "in-store" oraz "food court" (w tej części, w której sprzedaż była realizowana "na wynos") w stanie faktycznym i prawnym od 24 czerwca 2016 r. do 30 czerwca 2020 r. powinna być opodatkowana obniżoną stawką 5% na podstawie art. 41 ust. 2a ustawy o VAT w związku z poz. 28 załącznika nr 10 do tej ustawy.
Zasadność wydania ww. uchwały wynikała z faktu, iż występowały liczne problemy interpretacyjne dotyczące okresu od 24 czerwca 2016 r. (wydanie przez Ministra Finansów interpretacji ogólnej) do 30 czerwca 2020 r. (1 lipca 2020 r. weszła w życie nowa matryca stawek VAT). W trakcie tego okresu organy podatkowe uznawały, że sprzedaż posiłków i dań na wynos należy zakwalifikować do „usług związanych z wyżywieniem”, opodatkowanych 8% stawką VAT, a nie do „gotowych posiłków i dań”, którym ustawodawca przypisał 5% stawkę podatku.
Skład pytający miał zatem wątpliwość czy produkty sprzedawane w systemach "drive in", "walk through", "food court", co do zasady, są opodatkowane 8% stawką podatku na podstawie § 3 ust. 1 pkt 1 w związku z poz. 7 załącznika do rozporządzenia MF w sprawie stawek VAT. Należało bowiem zauważyć, że taka wykładnia oznaczała, że zatytułowanie w załączniku do rozporządzenia w sprawie stawek VAT grupy towarów/usług objętych stawką obniżoną jako: "III Usługi" skutkuje tym, że ze stawki obniżonej nie może korzystać sprzedaż posiłków i dań klasyfikowanych na gruncie orzecznictwa TSUE jako dostawa towarów.
O istotności zagadnienia prawnego przedstawionego poszerzonemu składowi NSA, świadczył zdaniem składu orzekającego NSA również fakt, iż Minister Finansów dwukrotnie (w pismach: z 26 grudnia 2022 r. oraz z 24 listopada 2023 r.) występował do Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego sygnalizując problemy związane ze stosowaniem przepisów dotyczących stawek podatku od towarów i usług do czynności wykonywanych w obszarze szeroko pojętej gastronomii.
W wydanej uchwale NSA zwrócił uwagę, iż organy podatkowe - przy niezmienionym stanie prawnym - w latach 2014 - 2015 sprzedaż posiłków i dań przez placówki gastronomiczne "na wynos" uznawały (w większości) za opodatkowaną stawką 5%, zgodnie z art. 41 ust. 2a w związku z poz. 28 załącznika nr 10 ustawy o VAT, ex 10.85.1. PKWiU: "Gotowe posiłki i dania, z wyłączeniem produktów o zawartości alkoholu powyżej 1,2%", po czym - po wydaniu interpretacji ogólnej przez Ministra Finansów z dnia 24 czerwca 2016 r. - sprzedaż tę zaczęły opodatkowywać stawką 8%, jako usługę objętą pozycją 7
"III. Usługi. Usługi związane z wyżywieniem (PKWiU ex 56) z wyłączeniem sprzedaży (...)" załącznika do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2013 r. lub jako "dostawę towarów" zaliczoną do pozycji dotyczącej "usług".
Zdaniem NSA w rozważanym wypadku organy podatkowe dla określenia przedmiotu opodatkowania i stawki podatku, odwoływały się - bez stosownego upoważnienia ustawy podatkowej - do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2007 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), czyli aktu wydanego nie dla celów podatkowych, lecz statystycznych (na podstawie art. 40 ust. 2 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej).
Podkreślono jednocześnie, że podatnik, który ma się kierować w zakresie opodatkowania normami o randze ustawowej (przy ścisłych wyjątkach wynikających z precyzyjnych upoważnień ustawowych), z założenia jasnych i jednoznacznych co do określenia podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych (por. art. 217 Konstytucji), nie ma obowiązku rozważania czy dla określenia zakresu normy zawartej w klasyfikacji statystycznej (dot. klasyfikacji towarów i usług), do której odwołuje się expressis verbis ustawa podatkowa, należy jeszcze analiza tej normy w kontekście innej klasyfikacji określającej rodzaje prowadzonej działalności gospodarczej, do której ustawa podatkowa w ogóle nie nawiązuje.
Co przy tym istotne, w przypadku omawianego zagadnienia, organy podatkowe do momentu wydania przez Ministra Finansów interpretacji ogólnej z 24 czerwca 2016 r., akceptując w większości, że sprzedaż posiłków i dań przez placówki gastronomiczne "na wynos" jest opodatkowana stawką 5%, zgodnie z poz. 28 ex 10.85.1. PKWiU: "Gotowe posiłki i dania, z wyłączeniem produktów o zawartości alkoholu powyżej 1,2%" załącznika nr 10 do ustawy o VAT, pomijały klasyfikację PKD przy rozważaniach, czy w tym grupowaniu PKWiU mieści się taka sprzedaż. Dopiero pod wpływem treści tej interpretacji ogólnej organy zmieniły swoje stanowisko, odwołując się w tym zakresie do tej klasyfikacji.
Konkludując, NSA orzekł, że w stanie faktycznym i prawnym od 24 czerwca 2016 r. do 30 czerwca 2020 r. czynność dostawy posiłków i dań realizowana przez podatnika w systemach takich jak np. „drive in”, „walk through”, „in-store” oraz „food court” (w tej części, w której sprzedaż była realizowana „na wynos”) winna być opodatkowana obniżoną stawką 5% na podstawie art. 41 ust. 2a ustawy z dnia 11 marca 2004 o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2016 r. poz. 710 ze zm.) w związku z poz. 28 załącznika nr 10 do tej ustawy.
