Dodatnia wartość firmy bez podatku PCC
Nabywający przedsiębiorstwo zazwyczaj jest zobowiązany zapłacić wynagrodzenie wyższe niż wartość wszystkich składników majątkowych wchodzących w skład tego przedsiębiorstwa. Nadwyżka ceny zakupu nad wartością rynkową składników majątku wchodzących w skład przedsiębiorstwa stanowi dodatnią wartość firmy. Różnica ta wynika z uznania, renomy rynkowej, wartości doświadczenia pracowników czy kontaktów handlowych nabywanego przedsiębiorstwa.
Zdaniem organów podatkowych, jeżeli w umowie sprzedaży przedsiębiorstwa strony wyodrębniły wartość rzeczy i praw majątkowych, do których mają zastosowanie różne stawki podatku, podatek należało pobrać według właściwych stawek. Jeżeli jednak nie wyodrębniono wartości rzeczy lub praw majątkowych, do których mają zastosowanie różne stawki, to podatek należy pobrać według stawki najwyższej od łącznej wartości tych rzeczy lub praw majątkowych. W podstawie opodatkowania należy również ująć dodatnią wartość firmy.
Odmienne stanowisko zajął WSA we Wrocławiu w wyroku z dnia 31 stycznia 2017 r. (sygn. I SA/Wr 1167/16). Zdaniem Sądu, dla potrzeb określenia podstawy opodatkowania w podatku od czynności cywilnoprawnych, przedsiębiorstwo należy traktować nie jako odrębne prawo podmiotowe, ale jako zbiór rzeczy, praw oraz innych składników. Dokonując sprzedaży przedsiębiorstwa, faktycznie dokonuje się sprzedaży szeregu rzeczy i praw majątkowych składających się na to przedsiębiorstwo. Opodatkowaniu mogą podlegać jedynie poszczególne elementy tego przedsiębiorstwa będące rzeczami lub prawami materialnymi. Skoro zatem przedmiotem sprzedaży przedsiębiorstwa są poszczególne jego składniki, to w odniesieniu do każdego takiego składnika należy ocenić, czy jest on rzeczą, czy prawem majątkowym.
Do składników przedsiębiorstwa nie podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych należy zaliczyć wartość dodatnią firmy albowiem nie jest ona ani rzeczą ani prawem majątkowym. Wartość dodatnia firmy (goodwill) jest wartością wyrażoną w pieniądzu przyjętą w podatkach dochodowych oraz dla celów bilansowych. Ma ona charakter kalkulacyjny (arytmetyczny). Jest jedynie wartością a nie prawem podmiotowym. Nabywca nie jest i nie może być „uprawniony” do dodatniej wartości firmy. Goodwill nie może być też przedmiotem obrotu (sprzedaży), gdyż nie można kupić samej wartości. Wartość firmy ujawnia się dopiero w momencie sprzedaży przedsiębiorstwa i nie istnieje przed sprzedażą przedsiębiorstwa. Pomimo wymiaru finansowego wartość firmy nie jest prawem majątkowym dlatego nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnej. Podstawa opodatkowania rzeczy i praw majątkowych obejmuje jedynie wartość jaką rzeczy te mają niejako "same w sobie", a tym samym nie mogą obejmować wartości firmy, która dotyczy całego przedsiębiorstwa.
