Grupy VAT ? objaśnienia podatkowe
Ministerstwo Finansów opublikowało objaśnienia podatkowe dotyczące grup VAT. Omówiono w nich warunki utworzenia grupy VAT, zasady rozliczeń w trakcie funkcjonowania grupy, aspekty związane z zakończeniem działalności przez grupę oraz prawa i obowiązki związane z tzw. okresami przejściowymi.
Podstawowym założeniem rozwiązania, jakim jest wprowadzenie możliwości tworzenia grup VAT jest uproszczenie rozliczeń w zakresie podatku VAT między członkami tej grupy, którymi mogą być podmioty powiązane finansowo, ekonomicznie i organizacyjnie – wzajemne transakcje w obrębie takiej grupy podmiotów mają być neutralne na gruncie VAT.
Pierwotnie regulacje umożliwiające polskim podatnikom tworzenie grup VAT miały obowiązywać od 1 lipca 2022 r., jednakże w myśl postanowień ustawy z dnia 8 czerwca 2022 r. o zmianie niektórych ustaw w celu automatyzacji załatwiania niektórych spraw przez Krajową Administrację Skarbową (Dz.U. 2022 poz. 1301), termin ten przesunięto na 1 stycznia 2023 r. i nieco zmodyfikowano pierwszą wersję regulacji dot. grup VAT (opisywaliśmy te zmiany w lipcu – link).
W październiku Ministerstwo Finansów opublikowało finalną wersję objaśnień podatkowych w zakresie grup VAT, z którymi można zapoznać się tutaj. Ich końcowy kształt jest m.in. efektem prowadzonych konsultacji podatkowych.
W ramach wydanych objaśnień wskazać można na poruszenie m.in. następujących kwestii:
a) Ciągłość spełnienia przesłanek powiązań - podczas całego okresu istnienia grupy VAT zachodzić muszą wszystkie trzy typy powiązań: finansowe, ekonomiczne i organizacyjne[1]. Wskazano jednak, że nie jest to jednoznaczne z brakiem możliwości przekształceń wewnątrz grupy, o ile w dalszym ciągu spełniane będą przesłanki istnienia danych powiązań – np. ciągłość powiązań ekonomicznych zostanie zachowana gdy początkowo główna działalność członków grupy VAT ma taki sam charakter, a następnie po zmianie główny przedmiot działalności członków grupy zacznie się różnić, ale w to miejsce pojawi się powiązanie oparte o prowadzenie działalności w znacznej mierze na rzecz drugiego członka grupy.
b) forma sporządzenia umowy o utworzeniu grupy VAT – w myśl przepisów mających obowiązywać począwszy od 2023 r., podatnikiem, o którym mowa w art. 15, może być również grupa podmiotów powiązanych finansowo, ekonomicznie i organizacyjnie, które zawrą umowę o utworzeniu grupy VAT[2]. Zgodnie z objaśnieniami, gdzie powołano się na regulacje kodeksu cywilnego, umowę o utworzeniu grupy VAT będzie można zawrzeć również w formie elektronicznej.
c) Rejestracja grupy VAT jako podatnika - w celu rejestracji grupy VAT jako podatnika przedstawiciel grupy VAT składa zgłoszenie rejestracyjne grupy VAT, do właściwego dla niego naczelnika urzędu skarbowego dołączając do niego umowę o utworzeniu grupy VAT[3]. W objaśnieniach doprecyzowano, że na tym etapie wskazane jest również przedstawienie naczelnikowi urzędu skarbowego stosownego zbioru dokumentów i informacji wykazujących występowanie wszystkich rodzajów powiązań. Ma to usprawnić proces rejestracji, bowiem wówczas naczelnik urzędu skarbowego nie będzie musiał występować o uzupełnienie informacji w tym zakresie.
d) Utworzenie grupy VAT a przepisy w zakresie schematów podatkowych – w Objaśnieniach zaznaczono, że czynności zmierzające do utworzenia grupy VAT, jak i samo jej utworzenie:
- nie prowadzą do uzyskania głównej lub jednej z głównych korzyści podatkowej, którą podmiot/podmioty spodziewają się osiągnąć w związku z utworzeniem grupy VAT i nie spełniają warunków ogólnej cechy rozpoznawczej,
- nie spełniają warunków szczególnej cechy rozpoznawczej lub innej szczególnej cechy rozpoznawczej,
jeżeli czynności podejmowane przez podatnika obejmują wyłącznie utworzenie grupy VAT lub zmierzają do jej utworzenia, a w konsekwencji utworzenie grupy VAT jak i czynności zmierzające do jej utworzenia, nie będą stanowiły schematu podatkowego podlegającego raportowaniu.
e) Wyrejestrowanie grupy VAT jako moment zakończenia jej funkcjonowania - Naczelnik urzędu skarbowego z urzędu wykreśla z rejestru jako podatnika VAT grupę VAT, która utraciła status podatnika, i zawiadamia o wykreśleniu przedstawiciela grupy VAT[4].Utrata statusu podatnika przez grupę może nastąpić m.in. z dniem poprzedzającym dzień wystąpienia zmian w stanie faktycznym lub w stanie prawnym skutkujących naruszeniem warunków uznania grupy VAT za podatnika (np. utrata powiązań ekonomicznych)[5]. Przedstawiciel grupy VAT jest obowiązany zgłosić naczelnikowi urzędu skarbowego takie zmiany w terminie 14 dni od dnia zaistnienia tych zmian[6]. W Objaśnieniach wskazano, iż zarówno jak w przypadku początku funkcjonowania grupy VAT tak i dla końca funkcjonowania szczególnego podatnika jakim jest grupa VAT decydujące znaczenie ma fakt statusu w rejestrze podatników. Oparcie granicznego terminu funkcjonowania grupy VAT na chwili wyrejestrowywania z rejestru tym samym ma zabezpieczyć podmioty będące członkami grupy VAT jak i ich kontrahentów przed konsekwencjami związanymi z ewentualnym „wstecznym” korygowaniem rozliczeń od dnia, w którym nie są spełnione warunki.
