Skończy się spór o zasady potrącania w czasie kosztów pośrednich
Koszty pośrednie od 2018 r. będą zarówno dla celów bilansowych i podatkowych potrącane jednolicie.
Ustawa o CIT dzieli koszty na bezpośrednie, które są potrącalne w tym roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody oraz koszty pośrednie, potrącalne w dacie ich poniesienia. Za dzień poniesienia kosztu uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo innego dowodu w przypadku braku faktury.
Występują w praktyce sytuacje, gdy zgodnie z zasadami rachunkowości, istotne wydatki są ujmowane na koncie rozliczeń międzyokresowych kosztów, i w odpowiedniej części zaliczane do kosztów bilansowych w poszczególnych latach. W takiej sytuacji pojawiają się wątpliwości, czy podatnik ma prawo ująć taki wydatek (ujęty na koncie rozliczeniowym) w całości w kosztach podatkowych w danym roku.
Organy podatkowe prezentują stanowisko, iż pojęcie „ujęto koszt w księgach rachunkowych” (zaksięgowano) należy rozumieć jako ujęcie wydatku jako kosztu bilansowego. Jeżeli wydatek został ujęty na koncie wynikowym, (zmniejszył wynik finansowy), to również może zostać uznany za koszt podatkowy. Jeżeli jednak wydatek został ujęty na koncie rozliczeniowym i tylko częściowo wpłynął na wynik finansowy, to również dla celów podatkowych może on tylko w części stanowić koszt. Takie stanowisko jest prezentowane przez organy podatkowe (por. interpretacja indywidualna Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 30 czerwca 2017 r. sygn. 0111-KDIB2-1.4510.93.2017.1.JP).
Odmienne stanowisko prezentują sądy administracyjne. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 24 czerwca 2016 r. (sygn. II FSK 1555/14), uznał, iż w ustawach podatkowych musi istnieć bezpośrednie odwołanie do konkretnych przepisów ustawy o rachunkowości, aby mogły one zostać uznane za kreujące prawa i obowiązki podatkowe. Skoro ustawodawca nie określił wprost w ustawie o CIT, że warunkiem potrącalności kosztu podatkowego jest uznanie wydatku za koszt bilansowy, to przyjęcie takiego stanowiska stanowi wykładnię rozszerzającą. Dlatego też dniem poniesienia kosztu jest dzień ujęcia wydatku w księgach rachunkowych na jakimkolwiek koncie, niekoniecznie wynikowym.
Podobne stanowisko zaprezentował NSA w wyroku z dnia 5 kwietnia 2017 r. (II FSK 632/15), uznając iż koszty pośrednie potrącane są w dacie (roku) ich poniesienia. Pojęciem kosztów operuje się w znaczeniu ustawy podatkowej, a to oznacza, że nieuprawnione jest posługiwanie się nim w innym kontekście, tj. wynikającym z uregulowań ustawy o rachunkowości. Dokonując wykładni zwrotu zawartego w przepisach prawa, nie należy nadawać mu znaczenia innego, niż wynika z jego bezpośredniego brzmienia albo definicji zamieszczonej w innych aktach normatywnych. Skoro w księgach rachunkowych powinny zostać wpisane chronologicznie wszystkie wydarzenia, które nastąpiły w okresie sprawozdawczym, to dzień wpisania określonego wydatku, należy uznać za dzień poniesienia kosztu.
Od lat stanowisko sądów administracyjnych i organów podatkowych jest w tej kwestii odmienne. W celu wyeliminowania rozbieżności Ministerstwo Finansów przedstawiło projekt, który ma to wyeliminować. Zgodnie z projektem ustawy nowelizującej art. 15 ust. 4e ustawy o CIT otrzyma następujące brzmienie, cyt.: „Za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów, z zastrzeżeniem ust. 4a i 4f - 4h oraz art. 16a-16m, uważa się dzień, na który zgodnie z przyjętymi przez jednostkę zasadami (polityką) rachunkowości, na podstawie otrzymanej faktury (rachunku) albo innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), dany koszt obciąża wynik finansowy tej jednostki, w tym poprzez dokonywane zgodnie z przepisami o rachunkowości odpisy amortyzacyjne, z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów”.
Powyższy zapis w sposób jednoznaczny wskazuje, iż koszty pośrednie będą w sposób analogiczny potrącane dla celów bilansowych i podatkowych. Jeżeli projektowana ustawa wejdzie w tym kształcie, podatnicy, którzy rozliczają w czasie koszty pośrednie dla potrzeb bilansowych nie będą uprawnieni do jednorazowego potrącenia kosztu dla celów podatkowych. Zgodnie z przepisami przejściowymi i końcowymi, zmiany mają wejść w życie od 1 stycznia 2018 r.
