Kary umowne za opóźnienia są wyłączone z kosztów podatkowych
Z kosztów podatkowych wyłączone są odszkodowania i kary umowne z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług.
Jak wynika z ostatniej interpretacji indywidualnej, wyłączeniu podlegają również odszkodowania i kary umowne z tytułu nieterminowego wykonania zobowiązania. Jednocześnie bez znaczenia pozostaje fakt czy opóźnienie wynika z winy podatnika czy też z okoliczności od niego niezależnych.
Przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą często płacą odszkodowania oraz kary umowne. Tego rodzaju płatności są związane z ryzykiem prowadzonej działalności gospodarczej. Najczęściej odszkodowania i kary umowne wynikają z winy podatnika. Zdarza się jednak, że przedsiębiorca płaci odszkodowanie lub karę umowną pomimo tego, że nie ponosi winy w swoim działaniu.
Na gruncie ustawy o CIT, stosownie do art. 16 ust. 1 pkt 22 tej ustawy, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.
W interpretacji z dnia 7 kwietnia 2020 roku (0111-KDIB2-1.4010.10.2020.1.AR) Dyrektor KIS uznał, że opóźnienie w wykonaniu świadczenia stanowi wadę wykonywanych robót lub usług. Jeżeli zgodnie z przepisami prawa powszechnie obowiązującego lub postanowieniami umowy dłużnik odpowiada wobec wierzyciela w przypadku wystąpienia opóźnienia, nie może kwoty zapłaconego odszkodowania, czy kary umownej zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. W ocenie organu, należy przyjąć, że pojęcie „wadliwości” w rozumieniu art. 16 ust. 1 pkt 22 updop, odnosi się do każdego przypadku nienależytego wykonania obowiązków dłużnika wynikających ze stosunku obligacyjnego, za które ponosi on odpowiedzialność.
Jednocześnie organ uznał, że bez znaczenia pozostaje fakt, czy opóźnienie wynika z winy podatnika, czy nie miał on wpływu na zwłokę. Jak wynika z uzasadnienia wskazanej interpretacji, wyłączenie z kosztów podatkowych odnosi się do kategorii odszkodowań i kar umownych, nie precyzując, że chodzi o odszkodowania i kary umowne będące następstwem niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania na skutek niedochowania należytej staranności. Tym samym, zdaniem organu, należy przyjąć, że wszelkie odszkodowania i kary umowne z wymienionych w tym przepisie tytułów nie mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, niezależnie od tego, czy są one skutkiem szkody powstałej w następstwie winy zobowiązanego czy też szkody, na której powstanie nie miał on wpływu. Zdaniem Dyrektora KIS, dla wykluczenia możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków na odszkodowania i kary umowne z tytułu nieterminowego wykonania usług czy też opóźnienia w dostawie towarów, nie ma znaczenia przyczyna niedochowania przez zobowiązanego terminu świadczenia. Wystarczającą przesłanką jest wystąpienie odpowiedzialności zobowiązanego za opóźnienie czy zwłokę, która może wynikać z ustawy lub ze stosunku obligacyjnego łączącego strony. Zapłata kary umownej bądź odszkodowania na rzecz kontrahenta jest efektem istnienia takiej odpowiedzialności.
Omawiana interpretacja jest nie tylko niekorzystna dla podatników, ale również wydaje się, że pozostaje w sprzeczności z literalnym brzmieniem przepisów. Przepis jednoznacznie wyklucza z kosztów podatkowych odszkodowania z tytułu wad dostarczonych towarów wykonanych robót i usług oraz zwłokę w dostarczeniu towaru niewadliwego albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług w sytuacji gdy te towary, roboty lub usługi miały wcześniej wady. Przyjęcie, że wyłączone z kosztów są również kary i odszkodowania za prawidłowe, ale nieterminowo wykonane roboty i usługi stanowi rozszerzającą interpretację przepisu wprowadzającego wyłączenie z kosztów podatkowych.
