Odliczenie VAT z faktury wystawionej przez niezarejestrowanego podatnika
Sam fakt wystawienia faktury przez podmiot niezarejstrowany jako podatnik VAT czynny nie wyłącza automatycznie prawa do odliczenia podatku naliczonego.
Brak zarejestrowania dostawcy jako podatnika VAT czynnego nie wyłącza prawa do odliczenia podatku naliczonego po stronie nabywcy, jeżeli transakcja faktycznie była zrealizowana a dostawca zachowywał się jak podatnik czyny, czyli wystawił fakturę, złożył deklarację i zapłacił wynikający z niej podatek do organu podatkowego.
Z lektury przedstawionej w ubiegłym roku przez Ministerstwo Finansów „Metodyki w zakresie dochowania należytej staranności przez nabywców towarów w transakcjach krajowych” wynika, że przedsiębiorca ponosi odpowiedzialność za nierozważny dobór dostawców, gdyż naraża tym budżet na straty związane z nierozliczeniem przez nich podatku. Przedsiębiorcy weryfikują zatem swoich kontrahentów, co zwykle sprowadza się do sprawdzenia ich statusu jako zarejestrowanych podatników czynnych podatników. Co istotne, najczęściej weryfikacja ta odbywa się podczas księgowania faktury, gdy jest już po zakupie, a w konsekwencji wiedzę o fakcie niezarejestrowania się kontrahenta przedsiębiorca może uzyskać w momencie, w którym zrealizowanej transakcji cofnąć się już nie da.
Pojawia się tutaj pytanie, czy brak zarejestrowania dostawcy jako czynnego podatnika VAT na moment dostawy lub wykonania usługi i wystawienia faktury, może stanowić samodzielną przyczynę pozbawia prawa do odliczenia VAT naliczonego?
W kontekście wyroków orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej należy stwierdzić, że taka faktura może stanowić podstawę do odliczenia podatku. Wynika z nich bowiem to, iż w sytuacji, gdy dostawca działał legalnie i zachowywał się jak podatnik, formalny brak zarejestrowania do VAT po jego stronie nie dyskwalifikuje z odliczenia faktur wystawionych przez niego dla udokumentowania faktycznych transakcji.
Takie podejście potwierdził Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 8 lutego 2019 r., sygn. 0113-KDIPT1-3.4012.848.2018.3.JM. Organ, odwołując się do orzecznictwa Trybunału stwierdził, cyt.:„(…)mając na uwadze, że czynności udokumentowane wskazanymi we wniosku fakturami były opodatkowane właściwą stawką podatku VAT a Wnioskodawca nabyte od kontrahenta towary wykorzystywał do czynności opodatkowanych, Wnioskodawcy stosownie do art. 86 ust. 1 ustawy, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z faktur wystawionych przez kontrahenta, za okresy gdy dokonując dostaw towarów na rzecz Wnioskodawcy, kontrahent zachowywał się jak podatnik podatku VAT, pomimo że nie figurował w rejestrze podatników VAT czynnych. Ponadto kontrahent, złożył deklarację VAT-7 za okres, gdy nie był zarejestrowany jako podatnik VAT czynny i w ww. deklaracji wykazał podatek należny wynikający z faktury wystawionej w tym okresie.”
Potwierdzenie przez organ interpretujący możliwości odliczenia VAT z faktury wystawionej przez niezarejesrtowanego podatnika niestety nie oznacza, że w praktyce otrzymanie takiej faktury przestało być problematyczne. Z powyższego wynika jedynie to, że sam brak zarejestrowania kontrahenta nie stanowi przeszkody w odliczeniu. Nadal muszą jednak zostać spełnione pozostałe wymogi warunkujące powstanie prawa do odliczenia. W praktyce znalezienie się w opisanej sytuacji często będzie wymagało ustalenia, czy transakcja jest opodatkowana (a nie zwolniona) oraz pozyskania potwierdzenia, że kontrahent złożył deklarację i rozliczył VAT z faktury oraz ostatecznie się zarejestrował.
