Samochód w miejscu zamieszkania nie wyklucza pełnego odliczenia VAT
WSA w Rzeszowie wydał korzystny dla podatników wyrok, w którym uznał, że parkowanie samochodu w miejscu zamieszkania w uzasadnionych przypadkach nie stanowi przeszkody dla uznania, że auto jest wykorzystywane wyłącznie do celów działalności gospodarczej. Sąd zaznaczył również, że możliwość pełnego odliczenia nie może być uzależniana od wyłącznie potencjalnej możliwości wykorzystania auta do celów „prywatnych”.
Ustawa o VAT co do zasady pozwala podatnikom na odliczenie jedynie 50% kwoty podatku VAT wynikającej z faktury dokumentującej wydatki związane z pojazdami samochodowymi. Ustawodawca co prawda przewidział możliwość odliczenia pełnej kwoty VAT, ale jedynie w przypadku spełnienia wskazanych w ustawie o VAT warunków. Jednym z takich warunków uprawniających do odliczenia pełnej kwoty VAT jest wykorzystywanie samochodu wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika. Interpretacja, kiedy faktycznie warunek ten zostanie spełniony często budzi u podatników wątpliwości – zwłaszcza biorąc pod uwagę sposób sformułowania przepisów i restrykcyjne podejście fiskusa w tym zakresie.
W myśl art. 86a ust. 4 ustawy o VAT, pojazdy samochodowe są uznawane za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika, jeżeli:
1) sposób wykorzystywania tych pojazdów przez podatnika, zwłaszcza określony w ustalonych przez niego zasadach ich używania, dodatkowo potwierdzony prowadzoną przez podatnika dla tych pojazdów ewidencją przebiegu pojazdu, wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub
2) konstrukcja tych pojazdów wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub powoduje, że ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą jest nieistotne.
W ustawie o VAT sprecyzowano, co powinna zawierać wspomniana wyżej ewidencja przebiegu pojazdu (art. 86a ust. 7 i 8 ustawy o VAT). Podatnik w celu zapewnienia sobie prawa do odliczenia 100% VAT musi ponadto złożyć odpowiednią informację (VAT-26) do naczelnika urzędu skarbowego co do zasady w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym poniesie pierwszy wydatek związany z danym pojazdem (art. 86a ust. 12 ustawy o VAT).
Niemniej przepisy ustawy o VAT nie określają wprost, w jaki sposób podatnik ma zapewnić wyeliminowanie użytku prywatnego używanego pojazdu samochodowego dla celów pełnego odliczenia podatku naliczonego. Jak wynika ze stanowisk organów, działania te muszą być dostosowane do specyfiki działalności i sposobu używania dla jego celów pojazdów. Ponadto określone przez podatnika zasady używania pojazdu muszą obiektywnie potwierdzać, że pojazd jest wykorzystywany wyłącznie w działalności gospodarczej i nie ma możliwości prywatnego użytku. Przy czym, zdaniem organów, użytek prywatny należy postrzegać w kategoriach potencjalnej, a nie faktycznej możliwości użytku pojazdu do celów prywatnych.
W zaskarżonej interpretacji (interpretacja indywidualna z dnia 28.02.2022 r., wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, 0114-KDIP4-2.4012.803.2021.3.MB) Wnioskodawca wskazał m.in., że wprowadził regulamin, w którym został określony sposób używania samochodu wykluczający użycie tego pojazdu do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą. Zaznaczył też, że prowadzona jest ewidencja przebiegu pojazdu o której mowa w art. 86a ust. 12 ustawy o VAT, podkreślając również, że dzięki niej można jasno określić przejechane kilometry, które dotyczyły załatwiania spraw w wykonywanej działalności gospodarczej. Tylko Wnioskodawca jako właściciel korzystał z pojazdu o którym mowa we wniosku (nie posiadał żadnych pracowników). Ponadto pojazd był parkowany w godzinach pracy pod budynkiem inwestycji, budynkami w których Wnioskodawca wykonywał działalność usługową w Polsce oraz w Niemczech, a także pod siedzibą firmy – będącą jednocześnie miejscem zamieszkania Wnioskodawcy. Wnioskodawca wskazał, że samochód garażuje/parkuje po godzinach pracy pod siedzibą firmy, a także pod miejscami zamieszkania na terytorium Niemiec.
Dyrektor KIS i w tym przypadku wskazał, że „użytek prywatny należy postrzegać w kategoriach potencjalnej, a nie faktycznej możliwości użytku pojazdu do celów prywatnych” i odnosząc się do przedstawionego stanu faktycznego stwierdził, że nie zostały spełnione przesłanki do uznania, że samochód jest wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej.
Swoją decyzję argumentował tym, że wprowadzone przez Wnioskodawcę procedury i działania nie są w stanie faktycznie wyeliminować możliwości wykorzystania auta do celów prywatnych - w szczególności zważywszy na parkowanie w miejscu zamieszkania, które „co do zasady, pozwala na potencjalne wykorzystanie samochodu do celów prywatnych”.
Z takim podejściem Dyrektora KIS jednakże nie zgodził się WSA w Rzeszowie uznając, iż z przedstawionego stanu faktycznego wynika jednoznacznie, że przedmiotowy samochód osobowy w działalności gospodarczej skarżącego jest wykorzystywany wyłącznie do celów działalności gospodarczej, zgodnie z wprowadzonym regulaminem korzystania z pojazdu. W wyroku z 28.07.2022 r. I SA/Rz 272/22 wskazał, że w analizowanej sytuacji specyfika prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej uzasadnia parkowanie/garażowanie samochodu służbowego w miejscu zamieszkania, które jest zarazem miejscem siedziby prowadzonej przez niego firmy. Dodatkowo specyfika tej działalności wymaga również, aby Wnioskodawca miał pod ręką pojazd służbowy, którym dojeżdża do miejsc prowadzenia działalności gospodarczej w kraju i zagranicą (w Niemczech).
Szczególnie wartym podkreślenia jest wyrażony przez Sąd pogląd, że de facto nawet najlepiej skonstruowane zasady mające na celu wyeliminować możliwość użycia pojazdu do celów prywatnych nie będą w stanie w zupełności usunąć tzw. potencjalnej możliwości wykorzystania auta do celów niezwiązanych z prowadzoną działalnością. Tak restrykcyjne podejście reprezentowane przez Dyrektora KIS prowadziłoby do tego, że tak naprawdę nigdy podatnik nie mógłby skorzystać z pełnego odliczenia VAT od wydatków związanych z samochodem.
Tym samym według Sądu normę wynikającą z art. 86a ust. 3 pkt 1 lit. a) i art. 86a ust. 4 pkt 1 ustawy o VAT należy rozumieć w ten sposób, że pojazd samochodowy jest wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika, gdy ustali on zasady korzystania z tego pojazdu, wprowadzi ewidencję przebiegu pojazdu, które łącznie, przy uwzględnieniu specyfiki działalności gospodarczej przez podatnika, z założenia, wykluczą jego użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą.
