Od 9 marca zmiana wysokości odsetek podatkowych i ustawowych
W dniu 8 marca 2022 r. Rada Polityki Pieniężnej podjęła decyzję o podniesieniu stopy referencyjnej NBP oraz stopy lombardowej o 0,75 pkt proc., co spowodowało, że stopa referencyjna wynosi obecnie 3,5 %, zaś stopa lombardowa 4%. Nowe stopy procentowe obowiązują od dnia 9 marca 2022 r.
Powyższa zmiana spowodowała, że od 9 marca br. ponownie poszły w górę odsetki podatkowe, ustawowe i maksymalne.
Odsetki podatkowe
Wskutek podwyższenia od 9 marca 2022 r. stopy oprocentowania kredytu lombardowego NBP, z tym samym dniem zmieniły się (automatycznie z mocy prawa) odsetki od zaległości podatkowych:
- 10% w skali roku - stawka podstawowa odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych,
- 5% w skali roku - stawka obniżona odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych (50% stawki podstawowej),
- 5% w skali roku - stawka opłaty prolongacyjnej (50% stawki podstawowej),
- 15% w skali roku - stawka podwyższona odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych (150% stawki podstawowej)
Odsetki od składek na ubezpieczenia społeczne (odsetki ZUS)
Również stawka odsetek od zaległości składkowych wzrosła i wynosi od 9 marca 2022 r. 10% w skali roku - tyle samo, co podstawowa stawka odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych.
Odsetki kapitałowe
Zgodnie z art. 359 § 2 kodeksu cywilnego jeżeli wysokość odsetek nie jest w inny sposób określona, należą się odsetki ustawowe w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 3,5 punktów procentowych. W tej sytuacji odsetki ustawowe od dnia 9 marca 2022 r. wynoszą 7,00 % w skali roku.
Strony stosunku prawnego mogą jednak odmienne ustalić wysokość odsetek kapitałowych. Nie mogą one jednak przekraczać wysokości tzw. odsetek maksymalnych. Zgodnie zaś z art. 359 § 2¹ kodeksu cywilnego maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych czyli obecnie 14,00 % w skali roku.
Odsetki ustawowe
W przypadku świadczeń pieniężnych jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
Zgodnie z art. 481 § 2 kodeksu cywilnego jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. W tej sytuacji odsetki za ustawowe opóźnienie od dnia 9 marca 2022 r. wynoszą więc 9,00 % w skali roku.
Strony stosunku prawnego mogą jednak odmienne ustalić wysokość odsetek za opóźnienie. Nie mogą one jednak przekraczać wysokości tzw. odsetek maksymalnych za opóźnienie, których wysokość nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie czyli obecnie 18,00% w skali roku.
Odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych
Jedynym rodzajem odsetek, które od 9 marca nie uległy zmianie, to odsetki wynikające z ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych.
Zgodnie bowiem z art. 11b i 11c ww. ustawy, do ustalenia wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych stosuje się stopę referencyjną Narodowego Banku Polskiego obowiązującą w dniu:
- 1 stycznia - do odsetek należnych za okres od dnia 1 stycznia do dnia 30 czerwca;
- 1 lipca - do odsetek należnych za okres od dnia 1 lipca do dnia 31 grudnia.
