SLIM VAT 2 - Ulga na złe długi od 1 października 2021 r.
Po wyroku TSUE w sprawie C-335/19 wiadomym już jest, że takie okoliczności, jak objęcie dłużnika postępowaniem upadłościowym, restrukturyzacyjnym bądź likwidacyjnym, nie stanowią i nie stanowiły przeszkody dla wierzyciela w skorzystaniu z tzw. ulgi na złe długi. Od 1 października 2021 r., odpowiednio nie wyłączają one również obowiązku dłużnika w zakresie zmniejszenia odliczonego VAT od nieopłaconych faktur.
Prawo wierzyciela (art. 89a ustawy VAT)
Zgodnie z aktualnym brzmieniem uregulowań dotyczących tzw. ulgi na złe długi (od 1 października 2021 r.), wierzycielowi przysługuje uprawnienie do pomniejszenia podstawy opodatkowania oraz kwoty VAT należnego w stosunku do wierzytelności (albo odpowiednio części wierzytelności) wynikającej z krajowych dostaw towarów i krajowego świadczenia usług zrealizowanych na rzecz czynnych podatników VAT, jeżeli wierzytelność ta nie zostanie uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w terminie 90 dni od upływu terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze. Stosowna korekta może nastąpić wyłącznie w okresie, w którym przypada 90. dzień od upływu terminu płatności wierzytelności, pod warunkiem, że łącznie:
- na dzień poprzedzający złożenie rozliczenia, w którym uwzględniono korektę wierzyciel posiada status zarejestrowanego podatnika VAT czynnego oraz wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie,
- od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 3 lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona.
Wymóg, aby od wystawienia faktury nie upłynęły 3 lata dotyczy wierzytelności, dla których 90. dzień od upływu terminu płatności przypadnie w październiku 2021 r. albo okresach późniejszych. W stosunku do wierzytelności, których nieściągalność uprawdopodobniła się przed październikiem br. korekta może dotyczyć faktur, dla których od daty wystawienia nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku, w którym zostały wystawione.
Obecnie przepisy przewidują również możliwość skorzystania z ulgi w odniesieniu do wierzytelności z tytułu dostawy towaru lub świadczenia usług dokonanych na rzecz podmiotów nieposiadających statusu zarejestrowanego podatnika VAT czynnego. W takich przypadkach korekta może nastąpić, jeżeli:
1) wierzytelność została potwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądu i skierowana na drogę postępowania egzekucyjnego lub
2) wierzytelność została wpisana do rejestru długów prowadzonego na poziomie krajowym, lub
3) wobec dłużnika ogłoszono upadłość konsumencką na podstawie odrębnych przepisów.
Otrzymanie zapłaty lub zbycie wierzytelności po skorzystaniu z korekty obliguje wierzyciela do stosownego zwiększenia podstawy opodatkowania i kwoty podatku w rozliczeniu za okres, w którym wierzytelność (jej część) zostanie uregulowana lub zbyta.
Obowiązek dłużnika (art. 89b ustawy o VAT)
Po stronie dłużnika nieuregulowanie faktury zakupowej, w terminie 90 dni od upływu terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze, skutkuje obowiązkiem odpowiedniej korekty - pomniejszenia odliczonego podatku, jeżeli na jej podstawie odliczył podatek naliczony. Korekta musi nastąpić w okresie, w którym przypada ww. 90. dzień od upływu terminu płatności, niezależnie od aktualnego statusu dłużnika jak również od tego, czy wierzyciel skorzystał z przysługującej mu ulgi.
Wyłączenie obowiązku korekty może nastąpić jedynie w związku z uregulowaniem faktury przed końcem okresu, w którym przypada 90. dzień od upływu terminu płatności. Późniejsza płatność stanowi podstawę do ponownego (po korekcie) uwzględnienia odliczenia w bieżącym okresie.
W stosunku do faktur, dla których 90. dzień od upływu terminu płatności przypada w październiku br. lub w okresach późniejszych, dla zaistnienia obowiązku korekty bez znaczenia pozostaje już fakt objęcia dłużnika postępowaniem restrukturyzacyjnym, upadłościowym lub likwidacyjnym.
