Wynajem lokali mieszkalnych dla pracowników, a VAT
Zapewnienie nieodpłatnego miejsca zamieszkania pracownikom nie zawsze będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT, jako nieodpłatne świadczenie usług.
Przy analizie najmu mieszkań dla pracowników na gruncie przepisów o VAT należy zwrócić uwagę na kilka aspektów, w tym:
- wysokość opodatkowania usługi najmu nabywanej przez pracodawcę,
- skutki udzielenia darmowego mieszkania pracownikowi.
W odniesieniu do pierwszej kwestii, o tym, że pracodawca nie ma własnych potrzeb mieszkaniowych i nabywane przez niego usługi wynajmu mieszkań nie korzystają ze zwolnienia z VAT dedykowanego usługom w zakresie najmu nieruchomości mieszkalnych wyłącznie na cele mieszkalne (art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy o VAT), sądy administracyjne wypowiadały się już kilkukrotnie, potwierdzając tym samym stanowiska organów. (Usługi te mogą jednak korzystać ze zwolnienia ze względu na obroty nieprzekraczające 200 000 zł u od podmiotów nieposiadających statusu podatników VAT czynnych.)
Co do skutków zapewnienia pracownikom darmowego mieszkania, sprawa wydaje się być już bardziej skomplikowana, wymaga bowiem ustalenia w czyim interesie działa pracodawca. Stwierdzenie, że udostępnienie mieszkania w pierwszym rzędzie ma charakter zaspokojenia osobistych potrzeb pracownika będzie oznaczało, że pracodawca świadczy usługę uznawaną za odpłatną, czyli podlegającą opodatkowaniu - która może jednak spełniać przesłanki do zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy.
Do kwestii, w jakich przypadkach zapewnienie pracownikom darmowego mieszkania nie stanowi czynności opodatkowanej VAT odniósł się Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z dnia 30 listopada 2018 r. (sygn. 112-KDIL2-1.4012.462.2018.4.MK). W interpretacji tej organ zauważył, iż „w normalnych okolicznościach użyczenie lokali mieszkalnych pracownikom służy prywatnym celom pracownika, jednakże w określonych okolicznościach, np.: lokalizacja zakładu pracy w małej miejscowości, gdzie występują trudności w wynajęciu mieszkania, a pracownicy pochodzą z odległych regionów, wymogi prowadzonej działalności (potrzeby przedsiębiorstwa) mogą spowodować konieczność zapewnienia przez pracodawcę lokali mieszkalnych dla pracowników na czas trwania stosunku pracy. W takich specyficznych okolicznościach służy to działalności gospodarczej podatnika, a korzyść osobista uzyskiwana przez pracowników z takiego bezpłatnego użyczenia ma drugorzędne znaczenie w stosunku do potrzeb prowadzonego przedsiębiorstwa.”
W konsekwencji organ potwierdził to, że „nieodpłatne udostępnienie pracownikom pochodzącym z Ukrainy, Mołdawii i Rosji lokali mieszkalnych wynajętych przez Wnioskodawcę, stanowi nieodpłatne świadczenie usług. Jednakże w świetle art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy, w analizowanym przypadku czynność ta nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ w takich specyficznych okolicznościach nadrzędnym celem świadczonych usług będzie realizacja celów gospodarczych Wnioskodawcy – zapewnienie kadry pracowniczej, a korzyść osobista uzyskiwana przez pracowników z takiego bezpłatnego świadczenia ma drugorzędne znaczenie w stosunku do potrzeb prowadzonego przedsiębiorstwa.”
Organ zauważył również, że w takich okolicznościach wydatki związane z zapewnieniem pracownikom mieszkań, jako bezpośrednio służące czynnościom niepodlegającym opodatkowaniu, nie będą dawały prawa do odliczenia związanego z nimi podatku.
