Wynajem nieruchomości mieszkalnych na rzecz samorządów ? nowe zwolnienie z VAT
W Dzienniku Ustaw 9 maja 2022 r. opublikowane zostało rozporządzenie, skutkujące wprowadzeniem nowego zwolnienia z VAT, dotyczącego wynajmowania nieruchomości o charakterze mieszkalnym na rzecz m.in. jednostek samorządu terytorialnego w celu wynajmu osobom fizycznym na ich cele mieszkaniowe.
Omawiane zmiany zostały wprowadzone w drodze rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 maja 2022 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień (Dz. U. poz. 971) (dalej również jako rozporządzenie zmieniające).
Zgodnie z jego treścią, w § 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2013 r. w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień, dodany został pkt 22 stanowiący, iż zwalnia się od podatku usługi w zakresie wynajmowania lub wydzierżawiania nieruchomości o charakterze mieszkalnym lub części nieruchomości, na własny rachunek, świadczone na rzecz:
a) jednostek samorządu terytorialnego i ich związków,
b) samorządowych jednostek organizacyjnych,
c) jednoosobowych spółek samorządu terytorialnego niebędących społecznymi agencjami najmu, o których mowa w art. 22a ust. 1 ustawy z dnia 26 października 1995 r. o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego (Dz. U. z 2021 r. poz. 2224 oraz z 2022 r. poz. 807)
- wyłącznie w celu wynajmu lub dzierżawy na rzecz osób fizycznych na ich własne cele mieszkaniowe.
Powyższa zmiana jest elementem założeń pakietu SLIM VAT 3, a jej główny cel to rozszerzenie zakresu stosowania zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej: ustawa o VAT) w zakresie wynajmowania nieruchomości na cele mieszkalne. Zwolnienie to obejmuje bowiem wyłącznie najem na rzecz ostatecznych najemców oraz na rzecz społecznych agencji najmu.
W dotychczasowym stanie prawnym podatnicy VAT, którzy wynajmowali nieruchomości z przeznaczeniem na cele mieszkaniowe m.in. na rzecz jednostek samorządu terytorialnego, opodatkowywali tę czynność podatkiem VAT z zastosowaniem podstawowej stawki 23%. Z kolei jednostce samorządu terytorialnego, wynajmującej następnie taką nieruchomość osobie fizycznej na jej cele mieszkaniowe nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego, bowiem taki wynajem był czynnością zwolnioną w myśl wspomnianego art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy o VAT. Taka sytuacja skutkowała tym, że jednostka samorządu terytorialnego brak możliwości odliczenia VAT rekompensowała „doliczając” kwotę podatku do czynszu płaconego jej jako wynajmującemu przez najemców – tj. osoby fizyczne. Tym samym w praktyce konsekwencje ekonomiczne takiego stanu rzeczy ponosili ostateczni użytkownicy nieruchomości , co, jak czytamy w uzasadnieniu do projektu już obowiązującego rozporządzenia zmieniającego, negatywnie oddziaływało na politykę mieszkaniową jednostek samorządu terytorialnego.
Jako wyraz wsparcia dla lokalnych społeczności w zaspokajaniu ich potrzeb mieszkaniowych objęto więc zwolnieniem również wynajem nieruchomości dokonywany na rzecz jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, samorządowych jednostek organizacyjnych oraz jednoosobowych spółek samorządu terytorialnego – wyłącznie w celu wynajmu lub dzierżawy na rzecz osób fizycznych na ich własne cele mieszkaniowe.
Uzasadnienie do projektu zakłada, że takie rozszerzenie zwolnienia z VAT wynajmu nieruchomości będzie miało wpływ na koszty wynajmu mieszkań, a zatem na ich dostępność, a pośrednio również na koszty pracy. Wynika to z faktu, że potencjalnie zmniejszeniu ulegną obciążenia ostatecznych najemców nieruchomości o charakterze mieszkalnym – w stosunku do jednostek samorządu terytorialnego nie wystąpi bowiem VAT naliczony, którego ciężar miałyby przenosić na ostatecznych najemców z racji braku możliwości odliczenia.
Dodane zwolnienie ma mieć zastosowanie np. w przypadku najmu dokonywanego przez Społeczne Inicjatywy Mieszkaniowe o którym mowa w art. 30a ust. 1 pkt 1 ustawy o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego.
Z pełną treścią rozporządzenia zmieniającego można zapoznać się tutaj.
Nowe brzmienie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2013 r. w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień obowiązuje od 10 maja 2022 r.
