Rodzaje odsetek za zwłokę w zaległościach podatkowych
Zasady ustalania wysokości odsetek za zwłokę uległy istotnej zmianie od początku 2016 r[1].
Stawka podstawowa odsetek (art. 56 Ordynacji Podatkowej)
Zgodnie z art. 56 §1 o.p. stawka odsetek za zwłokę jest równa sumie 2-krotności podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego powiększonej o 2 punkty procentowe. Jednocześnie stawka ta nie może być niższa niż 8%.
Stawka obniżona odsetek (art. 56a Ordynacji Podatkowej)
W wyniku nowelizacji zmieniono natomiast zasady ustalania stawki obniżonej oraz warunki jej zastosowania. Porównanie przepisów obowiązujących w tym zakresie zostało przedstawione w poniższej tabeli.
| Przepisy obowiązujące do końca 2015 r. | Przepisy obowiązujące od początku 2016 r. | |
| stawka odsetek | 75% podstawowej stawki odsetek | 50% podstawowej stawki odsetek |
| warunki stosowania | - złożenie prawnie skutecznej korekty deklaracji wraz z uzasadnieniem korekty, - zapłata zaległości podatkowej w całości w ciągu 7 dni od dnia złożenia korekty, |
- złożenia prawnie skutecznej korekty deklaracji, nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia upływu terminu do złożenia deklaracji, - zapłata zaległości podatkowej w ciągu 7 dni od dnia złożenia korekty, |
Nadal obowiązują zastrzeżenia dotyczące możliwości stosowania obniżonej stawki odsetek w następstwie przeprowadzonej kontroli lub czynnościach sprawdzających. Stawka obniżona nie może być stosowana przy korekcie:
- złożonej po doręczeniu zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej, a w przypadkach gdy nie stosuje się zawiadomienia - po zakończeniu kontroli podatkowej,
- dokonanej w wyniku czynności sprawdzających.
Przepisy ustawy nowelizującej przewidują szczególne zasady w odniesieniu do zaległości podatkowych powstałych do końca 2015 r. Do zaległości powstałych przed 1 stycznia 2016 r., regulowanych aktualnie w związku ze złożeniem korekty mają zastosowanie przepisy obowiązujące w starym stanie prawnym (przepisy dotychczasowe) - co oznacza, że stawka odsetek obniżonych do takich zaległości wynosi odpowiednio 75% stawki podstawowej. Jeżeli jednak korekta została dokonana do końca czerwca 2016 r., a zaległość wpłacona została ciągu 7 dni od dnia złożenia korekty stosowana była 50% stawka odsetek. Równocześnie w stosunku do tych korekt zniesiony został obowiązek uzasadnienia przyczyn złożenia korekty.
Stawka podwyższona (art. 56b Ordynacji Podatkowej)
Od 2016 r. wprowadzona została podwyższona stawka odsetek za zwłokę, wynosząca 150% podstawowej stawki odsetek. Dotyczy ona zaległości w podatku VAT i podatku akcyzowym. Stawka podwyższona jest stosowana w sytuacjach:
- zaniżenia zobowiązania podatkowego, zawyżenia kwoty nadpłaty lub zwrotu podatku ujawnionych przez organ podatkowy w toku kontroli podatkowej lub postępowania podatkowego,
- korekty deklaracji złożonej po doręczeniu zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej, a w przypadkach gdy nie stosuje się zawiadomienia - po zakończeniu kontroli podatkowej, lub korekty dokonanej w wyniku czynności sprawdzających,
- ujawnienia przez organ podatkowy w toku czynności sprawdzających, kontroli podatkowej lub postępowania podatkowego niezłożenia deklaracji, mimo ciążącego obowiązku oraz braku zapłaty podatku.
W pierwszych dwóch przypadkach stawka podwyższona jest stosowana jeżeli kwota zaniżenia zobowiązania podatkowego, zawyżenia kwoty nadpłaty lub zwrotu podatku przekracza 25% kwoty należnej i jest wyższa niż pięciokrotna wysokość minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu następującym po dniu upływu terminu płatności zobowiązania lub terminu zwrotu.
Aktualne stawki odsetek za zwłokę są ogłaszane przez Ministra Finansów w drodze obwieszczenia. Obecnie obowiązuje obwieszczenie Ministra Finansów z dnia 4 stycznia 2016 r. w sprawie stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych, obniżonej stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych oraz podwyższonej stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych (M.P.2016.20)
Stawki te wynoszą odpowiednio:
- podstawowa stawka odsetek – 8%,
- stawka obniżona – 4%,
- stawka obniżona dotycząca zaległości powstałych do 31 grudnia 2015 r. – 6%,
- podwyższona stawka – 12%.
[1] Na podstawie ustawy z dnia 10 września 2015 r. o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw
