Zakwaterowanie pracownika delegowanego za granicę nie stanowi przychodu ze stosunku pracy
Naczelny Sąd Administracyjny po raz kolejny rozstrzyga, że wydatek pracodawcy poniesiony na zakwaterowanie pracownika za granicą nie stanowi przychodu pracownika ze stosunku pracy (wyrok NSA z 6 lutego 2024 r., sygn. akt II FSK 609/21.).
Omawiany wyrok jest zwieńczeniem kilkuletniego sporu między organami podatkowymi a polską spółką specjalizującą się we wznoszeniu konstrukcji ze stali, która w związku z obszarem i specyfiką prowadzonej działalności, na czas realizacji zlecenia wysyła swoich pracowników za granicę m.in. do Niemiec oraz Francji. Jak wskazała spółka, oddelegowanie pracowników nie stanowi podróży służbowej w rozumieniu przepisów kodeksu pracy. Następuje ono na podstawie aneksów do obowiązujących umów o pracę. Pracodawca nie wypłaca oddelegowanym diet ani innych należności z tytułu takiej podróży, jednakże ponosi koszty wynajmu kwater, w których na czas oddelegowania zatrzymują się pracownicy. Spółka ponosi ww. wydatki bez względu na liczbę faktycznie wykorzystanych miejsc noclegowych oraz okres trwania najmu.
W 2015 roku - powołując się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 8 lipca 2014 r. (sygn. K 7/13), zgodnie z którym za przychód pracownika mogą być uznane tylko takie świadczenia, które m.in. zostały spełnione za jego zgodą i w jego interesie (a nie w interesie pracodawcy) i przyniosły mu korzyść w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku, który musiałby ponieść – spółka zawnioskowała o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej potwierdzającej stanowisko, że koszty poniesione na najem kwater nie stanowią przychodu po stronie pracowników, a tym samym jako płatnik nie ma ona obowiązku odprowadzać z tego tytułu zaliczek na PIT.
Otrzymana początkowo, pozytywna odpowiedź fiskusa została następnie zmieniona przez szefa Krajowej Administracji Skarbowej, który stwierdził, że przywołany przez spółkę wyrok TK dotyczy pracowników mobilnych. Stwierdził on, że darmowe zakwaterowanie leży w interesie samych zatrudnionych, ponieważ świadczenie to odbywa się za ich zgodą (podpisanie aneksu) i zapobiega konieczności płacenia za nocleg z własnej kieszeni. Swoje stanowisko poparł wnioskiem, że obowiązek zapewnienia noclegu nie wypływa z przepisów prawo pracy, ani żadnego innego wiążącego aktu prawnego.
Stanowisko Szefa KAS potwierdził dodatkowo sąd I instancji WSA w Warszawie (sygn. akt III SA/Wa 2815/19) wskazując, że pracodawca, którego personel nie wpisuje się w definicję „pracowników mobilnych” powinien traktować wydatki poniesione na zakwaterowanie jako nieodpłatne świadczenie udzielone w ramach stosunku pracy.
Nieprzychylną interpretację przełamał dopiero sąd kasacyjny uchylając zarówno interpretację szefa KAS jak i wyrok WSA w Warszawie. Naczelny Sąd Administracyjny orzekł, że wydane uprzednio stanowiska bazowały na nieaktualnej linii orzeczniczej. Nie uwzględniały one bowiem przepisów unijnych dotyczących pracowników delegowanych. W świetle nowej linii orzeczniczej NSA, do przedstawionego przez spółkę stanu faktycznego mają zastosowanie przepisy dyrektywy 96/71/WE (dot. delegowania pracowników w ramach świadczenia usług) oraz dyrektywy 2014/67/UE (dot. egzekwowania dyrektywy 96/71/ WE).
Powyższe akty prawne, zawierają regulacje w sprawie składników wynagrodzenia i wyłączają z nich wydatki pracodawcy na zapewnienie oddelegowanym pracownikom zakwaterowania. Według NSA, wydatek na nocleg pracownika fizycznego, oddelegowanego do pracy za granicę, należy uznać za koszt poniesiony wyłącznie w interesie pracodawcy.
W związku z powyższym, NSA po raz kolejny potwierdził zasadność stanowiska, że kosztów zakwaterowania nie dolicza się do wynagrodzenia pracownika. Nie stanowią one zatem przychodu ze stosunku pracy, tym samym spółka jako płatnik nie jest obowiązana odprowadzać z tego tytułu zaliczki na PIT.
Powyższa linia orzecznicza została potwierdzona także w wyrokach z 1 sierpnia 2023 r. (II FSK 270/21, II FSK 1246/21) oraz wyrokach z 9 stycznia 2024 r. (II FSK 434/21, II FSK 1332/21).
