Posiłki dla pracowników - pomimo zmiany przepisów nie tak łatwo uciec od ZUS
Pomimo wprowadzenia zmian w przepisach regulujących zasady wyłączenia z podstawy naliczania obowiązkowych składek na ubezpieczenia społeczne od posiłków finansowanych dla pracowników, w tym poszerzenia uregulowań o możliwość wydawania pracownikom karty przedpłaconych uprawniających do nabycia posiłku trudno będzie przedsiębiorcom skorzystać z owych rozwiązań.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydał pierwsze stanowisko, w którym odniósł się już do zmienionych, od 1 września 2023r., uregulowań pozwalających na wyłączenie z podstawy wymiaru składek kart przedpłaconych wydawanych pracownikom z przeznaczeniem na zakup posiłków. ZUS zaprezentował bardzo restrykcyjny pogląd, który prowadzi do wniosku, że tak naprawdę pracodawcy z nowych uregulowań nie będą mogli często skorzystać.
Chodzi o decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie z dnia 5 października 2023 r. DI/200000/43/852/2023.
Wnioskodawca zwrócił się pytaniem dotyczącym interpretacji zmienionego od 1 września przepisu, § 2 ust. 1 pkt 11 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
Przedmiotowy przepis po ostatniej nowelizacji stanowi, że podstawy wymiaru składek nie stanowi wartość finansowanych przez pracodawcę posiłków udostępnianych pracownikom do spożycia bez prawa do ekwiwalentu z tego tytułu oraz wartość otrzymanych przez pracowników bonów, talonów, kuponów i kart przedpłaconych uprawniających do nabycia wyłącznie posiłków w placówkach gastronomicznych lub handlowych - do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty 450 zł.
Wnioskujący do ZUS pracodawca wskazał, że zgodnie z zapisami jego układu zbiorowego pracy pracownicy nabywają prawo do bonu na posiłek pracowniczy w wysokości 29 zł za każdy dzień roboczy. Pracodawca realizuje ten obowiązek w ten sposób, że odpowiednią wartością zasila kartę przedpłaconą. Pracodawca zaznaczył, że wydawane przez niego karty przedpłacone uprawniają do nabycia wyłącznie posiłku lub zakupu produktów żywnościowych umożliwiających przygotowanie posiłku we własnym zakresie (nie można kartą zapłacić za chemię, papierosy, alkohol, etc.).
Wnioskodawca uważał, ze w jego stanie faktycznym, karty przedpłacone wydawane pracownikom na podstawie zapisów zawartych w Zakładowym Układzie Zbiorowym Pracy uprawniające do nabycia wyłącznie posiłku lub zakupu produktów żywnościowych do kwoty 450 zł miesięcznie, powinny być zwolnione z opłacania składek.
Co na to ZUS
Niestety ZUS się z takim poglądem nie zgodził. W uzasadnieniu wskazał, że wyłączone ze składek jest wartość otrzymanych przez pracowników bonów, talonów, kuponów i kart przedpłaconych uprawniających do nabycia wyłącznie posiłków w placówkach gastronomicznych lub handlowych - do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty 450 zł.
Ale przez „posiłek”, o którym mowa wyżej, należy rozumieć zarówno gotowe posiłki jak i przetworzone produkty żywnościowe nadające się do bezpośredniego spożycia. Nie podlega zatem wyłączeniu z podstawy wymiaru składek wartość bonów, talonów czy innych znaków towarowych umożliwiających zakup wszelkich towarów, zarówno spożywczych nieprzetworzonych, innych, np. przemysłowych, chemicznych, itd. bądź usług realizowanych w sklepach, sieciach handlowych, punktach usługowych. Dotyczy to w szczególności wartości środków znajdujących się na kartach płatniczych typu pre-paid, doładowanych środkami pieniężnymi i przekazanych pracownikom z możliwością wykorzystania do zapłaty za różne towary i usługi oferowane przez zarówno placówki gastronomiczne, sklepy jak i punkty usługowe. ZUS wskazuje, że Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 24 września 2015 r. sygn.. akt I UK 205/15, zaznaczył, że – (…) w rozporządzeniu z dnia 18 grudnia 1998 r. ustawodawca nie zawarł definicji legalnej pojęcia „posiłek”, ale brak takiej definicji ustawowej nie uprawnia do przyjęcia, że „posiłek” jest tożsamy z „produktem spożywczym”. „Produktem spożywczym” jest, jak zaznacza Sąd, z całą pewnością makaron, kasza, mąka, drożdże, które nie nadają się do bezpośredniego spożycia, a więc nie każdy produkt spożywczy może być potraktowany jako posiłek.
Ponadto ZUS odpowiedział, że podczas dokonywania wykładni prawa należy przyjmować, że wszelkie zwolnienia dotyczące wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne danych przychodów są wyjątkiem, a ich zastosowanie nie może odbywać się w oparciu o wykładnię rozszerzającą. Należy pamiętać, że przez „posiłek”, o którym mowa w rozporządzeniu w § 2 ust. 1 pkt 11, należy rozumieć zarówno gotowe posiłki jak i przetworzone produkty żywnościowe nadające się do bezpośredniego spożycia. Nie podlega zatem wyłączeniu z podstawy wymiaru składek wartość bonów, talonów kuponów i kart przedpłaconych umożliwiających zakup wszelkich towarów, zarówno spożywczych nieprzetworzonych, innych, np. przemysłowych, chemicznych, itd. bądź usług realizowanych w sklepach, sieciach handlowych, punktach usługowych. Nie będzie zatem podlegać wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wartość kart przedpłaconych wydawanych przez Przedsiębiorcę swoim pracownikom uprawniających do nabycia na ich podstawie posiłków lub produktów umożliwiających przygotowanie posiłku we własnym zakresie.
Wniosek: Jeżeli wydawane przez pracodawcę karty przedpłacone umożliwiają pracownikom zakup w palcówkach handlowych rożnych artykułów, w tym produktów spożywczych nieprzetworzonych, ich wartość – w ocenie ZUS - nie może zostać pominięta przy obliczaniu składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne.
