ZUS przy uldze na start i działalności nierejestrowanej
Za przedsiębiorcę korzystającego z „ulgi na start” zlecający nie płaci składek ZUS, ale za usługodawcę prowadzącego działalność niezarejestrowaną niewykluczone jest, że powinien.
Na stronach internetowych ZUS (www.zus.pl) zamieszczono wyjaśnienia z dnia 27 sierpnia 2018 r., dotyczące wyłączenia obowiązku ubezpieczenia społecznego przedsiębiorców korzystających z tzw. „ulgi na start.” Dowiadujemy się z nich, ze ulga na start jest zawsze bez składek.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyjaśnia, że umowa agencyjna, umowa zlecenia albo umowa o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, może być uznana co do zasady jako wykonywana w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, pod warunkiem że:
- jej przedmiot jest taki sam jak przedmiot prowadzonej działalności,
- osiągane przychody są opodatkowane jako przychód z działalności gospodarczej.
W takim przypadku umowy cywilnoprawne zawarte w ramach prowadzonej działalności gospodarczej nie stanowią odrębnego tytułu do ubezpieczeń społecznych. Zleceniodawcy nie mają obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne za kontrahentów, którzy korzystają z ulgi na start, o ile spełnione są ww. warunki.
Dla nakreślenia problemu, do którego odnoszą się cytowane wyjaśnienia, należy przypomnieć, iż z dniem 30 kwietnia br. weszła w życie ustawa Prawo Przedsiębiorców, na mocy której – jak się wszystkim wydawało – wyłączono obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne w stosunku do:
- przedsiębiorców korzystających z tzw. „ulgi na start” (osób fizycznych w okresie pierwszych sześciu miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej) oraz
- osób prowadzących tzw. działalność niezarejestrowaną (z tytułu której przychody w skali miesiąca nie przekraczają połowy minimalnego wynagrodzenia za pracę).
O błędności takiego rozumienia nowych uregulowań dowiedzieliśmy się w związku wydaniem przez Oddział ZUS w Gdańsku interpretacji indywidualnej z dnia 24 lipca 2018 r. (sygn. DI/100000/43/822/2018), w której organ stwierdził, iż osoby o których wyżej mowa nie są przedsiębiorcami w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i nie podlegają ubezpieczeniom z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. W konsekwencji przy wykonywaniu umów o świadczenie usług w okresie korzystania z przedmiotowych preferencji mogą zostać objęci obowiązkowymi ubezpieczeniami jako zleceniobiorcy. Stanowisko wyrażone w przywołanej interpretacji indywidualnej, jako oficjalnie prezentowane przez ZUS, potwierdził Wojciech Andrusiewicz - rzecznik prasowy Centrali ZUS w Warszawie.
Powyższe podejście do tematu ubezpieczeń przedsiębiorców korzystających z „ulgi na start” oraz osób prowadzących tzw. działalność niezarejestrowaną, rodzi określone konsekwencje po stronie firm zlecających usługi do wykonania w ramach prowadzonej przez te osoby działalności. Przyjęcie bowiem, że nie świadczą oni usług jako przedsiębiorcy, lecz jako „zwykli” zleceniobiorcy, jest równoznaczne z przypisaniem zlecającemu statusu płatnika ZUS, zobowiązanego do zgłoszenia takiego zleceniobiorcy do ubezpieczeń oraz do naliczenia, pobrania i odprowadzenia składek na te ubezpieczenia (odpowiednio z uwzględnieniem części składek finansowanych przez płatnika).
Zaniepokojenie wywołane interpretacją gdańskiego Oddziału ZUS, wypowiedzią rzecznika oraz artykułami prasowymi, w świetle przepisów prawa oraz aktualnych wyjaśnień ZUS, okazało się niezasadne. Osoby korzystające z ulgi na start są przedsiębiorcami, posiadają wpis w CIEDG i prowadzą pozarolniczą działalność gospodarczą. Tym samym w zakresie czynności wykonywanych w ramach tej działalności (stanowiących jej przedmiot) i generujących przychody kwalifikowane na gruncie podatku PIT do przychodów z działalności gospodarczej, mogą podlegać ubezpieczeniom wyłącznie jako przedsiębiorcy. Tutaj jednak na mocy przepisu szczególnego zostali oni z obowiązku ubezpieczeń społecznych wyłączeni (opłacają jedynie składkę zdrowotną). Samodzielnym tytułem do ubezpieczeń dla tej grupy osób mogą być zatem jedynie czynność/umowy niemieszczące się w zakresie prowadzonej przez nich działalności gospodarczej.
Niestety pozostają wątpliwości, co do braku obowiązku ubezpieczenia osób deklarujących prowadzenie działalności niezarejestrowanej. Osoby te bowiem nie posiadają statusu przedsiębiorcy na gruncie Prawa przedsiębiorców (ani wpisu w CIEDG), a uzyskiwane przez nich przychody nie są kwalifikowane do przychodów z działalności gospodarczej na gruncie ustawy o PIT. Obowiązujące przepisy w zakresie ubezpieczeń społecznych nie przewidują szczególnych uregulowań w tym zakresie. W tych okolicznościach objęcie osób prowadzących działalność niezarejestrowaną ubezpieczeniami jako zleceniobiorców, formalnie nie pozostawałaby w sprzeczności z obowiązującymi przepisami.
W tej kwestii pozostaje czekać na oficjalne wyjaśnienia ZUS. Do tego czasu przy zlecaniu usług osobom świadczącym je w ramach działalności niezarejestrowanej, zlecający powinien liczyć się z ryzykiem „dołożenia” w przyszłości do wypłaconego wynagrodzenia kwoty przypadającej na składki ZUS.
Kontakt
Anna Mełgieś, Doradca Podatkowy nr wpisu 12251
a.melgies@doradca.lublin.pl
tel. 605 076 074,
tel. 081-5322375 wew. 344
