Podatnik wykreślony z rejestru VAT zachowuje prawo do odliczenia, jednak nie zawsze ? wyrok TSUE
7 marca 2018 roku TSUE wydał istotny wyrok dotyczący kwestii prawa do odliczenia w przypadku wykreślenia podatnika z rejestru VAT (C-159/17 (Dobre)). W przedmiotowym wyroku Trybunał rozważał, czy Dyrektywa 2006/112 stoi na przeszkodzie uregulowaniom krajowym, które pozwalają odmówić podatnikowi prawa do odliczenia w sytuacji, gdy został on wykreślony z rejestru VAT na skutek niezłożenia deklaracji VAT w terminie.
Sprawa dotyczyła spółki rumuńskiej będącej podatnikiem VAT, która w wyniku niezłożenia deklaracji VAT za dwa kwartały, została wykreślona z rejestru. Pomimo tego, spółka nadal kontynuowała działalność wystawiając faktury zawierające VAT bez składania odpowiednich deklaracji. Po pewnym czasie spółka złożyła zaległe deklaracje. W wyniku kontroli organ podatkowy w drodze decyzji nałożył na spółkę obowiązek zapłaty należnego VAT wykazanego w wystawianych przez nią fakturach. spółka wniosła o odliczenie od żądanej sumy kwoty z tytułu VAT naliczonego za towary i usługi nabywane do celów prowadzonej działalności opodatkowanej w okresie, w którym nie była zarejestrowana do celów VAT. Organ podatkowy odmówił jednak Spółce prawa do odliczenia. Od decyzji tej spółka wniosła odwołanie, które organ oddalił. Ostatecznie sprawa trafiła do sądu, który postanowił zawiesić postępowanie i skierować do TSUE pytanie prejudycjalne w tej sprawie.
W wydanym orzeczeniu Trybunał powołał się na zasadę neutralności VAT i przyznał, że zgodnie z wypracowanym dotychczas podejściem w orzecznictwie niespełnienie wymogów formalnych w postaci braku rejestracji do celów VAT nie powoduje utraty prawa do odliczenia, jeśli spełnione zostały wszelkie wymogi materialne dające takie prawo. Trybunał zastrzegł jednak, że dyrektywa nie stoi na przeszkodzie, by odmówić podatnikowi prawa do odliczenia w przypadku, gdy niespełnienie wymogów formalnych uniemożliwia przedstawienie niewątpliwego dowodu, że zostały spełnione wymogi materialne dające prawo do odliczenia lub gdy organ uzna, że uchybienia podatnika zmierzają do oszustwa podatkowego.
Mimo, że sprawa rozpatrywana była na gruncie prawa rumuńskiego, wyrok może mieć przełożenie również na polskie realia, gdyż w obu państwach przepisy podatkowe dopuszczają możliwość wykreślenia podatnika z rejestru VAT.
Dotychczas polskie sądy (mimo, że zwykle charakteryzują się bardziej restrykcyjnym podejściem niż Trybunał), co do zasady nie kwestionowały prawa do odliczenia podatku naliczonego w przypadku podatników, którzy nie dopełnili formalnego obowiązku rejestracji. Aby móc skorzystać z prawa do odliczenia, wystarczyło tego obowiązku dopełnić.
Mimo przyznania przez Trybunał, że istnieje możliwość odebrania prawa do odliczenia podatnikom nieposiadającym formalnej rejestracji, możliwość ta powinna być wykorzystywana jedynie w sytuacjach wyjątkowych. Nie jest jednak wiadome czy teza wynikająca z opisanego wyroku TSUE nie będzie interpretowana w sposób rozszerzający i czy nie wpłynie na zaostrzenie stanowisk polskich sądów w kwestii zachowania prawa do odliczenia.
