Przepisy nakładające 20% sankcji VAT są niezgodne z prawem unijnym
Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nakładające dodatkowe, 20% zobowiązanie sankcyjne są niezgodne z prawem unijnym. Wyrok TSUE z 15 kwietnia 2021 r. w sprawie C-935/19 daje podatnikom podstawę do odzyskania zapłaconych kwot sankcji.
Artykuł 112b ust. 1 i 2 ustawy o VAT nakłada na podatnika obowiązek zapłaty dodatkowego zobowiązania podatkowego w wysokości 30% lub 20% w zależności od zaistniałych okoliczności.
W razie złożenia deklaracji podatkowej z zaniżonym zobowiązaniem podatkowym albo zawyżoną kwotą zwrotu różnicy podatku, zwrotu podatku naliczonego lub różnicy podatku do obniżenia podatku należnego za następne okresy rozliczeniowe, organ podatkowy ustala dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości 30% kwoty zaniżenia zobowiązania podatkowego albo kwoty zawyżenia zwrotu różnicy podatku.
Z kolei jeżeli po zakończeniu kontroli podatkowej czy też po kontroli celno-skarbowej podatnik złożył korektę deklaracji uwzględniającą stwierdzone nieprawidłowości i wpłacił kwotę zobowiązania podatkowego lub zwrócił nienależną kwotę zwrotu - wówczas wysokość dodatkowego zobowiązania (sankcji) wynosi 20% kwoty zaniżenia.
TSUE w komentowanym wyroku odniósł się do art. 273 dyrektywy VAT wskazując, że wymagane przez prawo krajowe automatyczne stosowanie sankcji administracyjnej we wszystkich przypadkach zaniżania VAT lub zawyżenia kwoty zwrotu VAT jest nieadekwatnym środkiem realizacji celu zwalczania przestępczości podatkowej, o którym mowa w tym artykule, i wykracza poza to, co jest do niej niezbędne.
W ocenie TSUE państwa członkowskie są upoważnione do przyjęcia przepisów w celu zapewnienia prawidłowego poboru VAT i zapobiegania oszustwom podatkowym. W szczególności w braku przepisów prawa Unii w tej kwestii państwa członkowskie mają kompetencję do dokonania wyboru sankcji, które uznają za odpowiednie, w przypadku nieprzestrzegania warunków przewidzianych w przepisach Unii w celu skorzystania z prawa do odliczenia VAT.
Państwa członkowskie są zobowiązane wykonywać swe kompetencje z poszanowaniem prawa Unii i jego ogólnych zasad, a zatem z poszanowaniem zasady proporcjonalności. Sankcje takie nie mogą zatem wykraczać poza to, co jest niezbędne do osiągnięcia celów obejmujących zapewnienie prawidłowego poboru podatku i zapobieganie oszustwom podatkowym. Dla dokonania oceny, czy sankcja jest zgodna z zasadą proporcjonalności, należy uwzględnić w szczególności charakter i wagę naruszenia, którego ukaraniu służy ta sankcja, oraz sposób ustalania jej kwoty.
