6-procentowy PCC od nabycia szóstego mieszkania, zwolnienie przy nabyciu pierwszego
W myśl opublikowanej w Dzienniku ustaw nowelizacji już od 1 stycznia 2024 r. zakup szóstego i każdego następnego mieszkania stanowiących odrębne nieruchomości, który jest opodatkowany VAT, zostanie objęty dodatkowym, 6-procentowym PCC. Z kolei osoba fizyczna zwolniona będzie z 2-proc. PCC przy nabyciu swojego pierwszego mieszkania.
Nowa okoliczność, która nakłada obowiązek w podatku od czynności cywilnoprawnych wynika z ustawy z dnia 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa, ustawy o gospodarce nieruchomościami, ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1463).
Kluczowe jest tu dodanie art. 7a do ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 170 z późn. zm.) (dalej ustawa o PCC). Stanowi on, iż w przypadku gdy kupujący nabywa co najmniej sześć lokali mieszkalnych stanowiących odrębne nieruchomości w jednym lub kilku budynkach wybudowanych na jednej nieruchomości gruntowej, opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, (lub udziały w tych lokalach) albo nabył już co najmniej pięć takich lokali (lub udziały w nich), stawka podatku od zawartej z tym samym kupującym umowy sprzedaży szóstego i każdego następnego takiego lokalu w tym budynku lub budynkach lub udziału w takim lokalu, wynosi 6%. Jednocześnie przy nabyciu lokalu mieszkalnego na współwłasność, obowiązek zapłaty PCC w stawce 6% pojawi się, gdy chociażby jeden z kupujących spełni powyższe przesłanki. Wówczas zobowiązani solidarnie do zapłaty PCC według tej stawki będą tylko ci kupujący, w stosunku do których przesłanki te zostaną spełnione (ust. 3 dodawany do art. 5 ustawy o PCC). Innymi słowy, w związku z wprowadzanymi przepisami nabywcy kupujący 6 (lub więcej) mieszkań na rynku pierwotnym (czyli opodatkowanych VAT) wybudowanych na jednej nieruchomości gruntowej, muszą liczyć się z dodatkowym obciążeniem w postaci 6-proc. PCC od wartości rynkowej 6-tego i każdego kolejnego mieszkania. Przepisy ponadto zostały skonstruowane tak, iż nie będzie miało znaczenia czy kupujący dokonuje nabycia samodzielnie czy na współwłasność.
Powyższe reguły stanowią odejście od obowiązującej dotychczas zasady, zgodnie z którą jeśli dana czynność podlega opodatkowaniu VAT – przy czym może być to czynność zarówno opodatkowana lub zwolniona – zastosowanie znajduje wyłączenie danej czynności z PCC. Natomiast wprowadzenie omawianych przepisów spowoduje, że możliwe będzie obciążenie nabycia szóstego i kolejnego mieszkania zarówno podatkiem VAT, jak i PCC.
Niekorzystne regulacje wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2024 r. W przepisach przejściowych ustawodawca zaznacza, że nowe brzmienie przepisów nie będzie miało zastosowania do opodatkowania czynności cywilnoprawnych dokonanych przed 1 stycznia 2024 r. Konieczności stosowania nowych regulacji unikną też podatnicy zawierający umowy sprzedaży w związku z wykonaniem umów zobowiązujących do dokonania tej sprzedaży, zawartych przed 1 stycznia 2024 r.
Warto zaznaczyć, że omawiana nowelizacja do ustawy o PCC wprowadza również korzystną dla podatników zmianę. Do art. 9 ustawy o PCC, w którym zawarty jest katalog zwolnień przedmiotowych, dodany został pkt 17. Przedmiotowa regulacja spowoduje w uproszczeniu, że od PCC zwolniona będzie sprzedaż lokalu lub budynku mieszkalnego, jeśli kupującym będzie osoba fizyczna, która do tej pory nie była właścicielem lub współwłaścicielem lokalu lub budynku mieszkalnego (wyjątkiem będzie nabycie w spadku maksymalnie 50% udziału w domu lub mieszkaniu – wówczas przesłanka do zastosowania zwolnienia również zostanie spełniona).
Zwolnienie to obowiązywać będzie już od 31 sierpnia br. – tj. znajdzie zastosowanie do czynności cywilnoprawnych dokonanych 31 sierpnia lub po tym dniu.
