Przełomowy wyrok TK w sprawie opodatkowania garaży (miejsc postojowych)
18 października 2023 r. Trybunał Konstytucyjny wydał wyrok (sygn. SK 23/19) uznający opodatkowanie garaży w budynkach wielomieszkaniowych wyższymi stawkami podatku od nieruchomości - za niezgodne z Konstytucją.
Przedmiotem rozważań Trybunału zostały przepisy ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, na podstawie których ograny podatkowe miały możliwość pobierania wyższej stawki podatku od nieruchomości za miejsca postojowe (znajdujące się w garażach budynków mieszkalnych), które posiadały odrębne od mieszkań księgi wieczyste.
Dotychczasowa praktyka organów podatkowych poparta była rozstrzygnięciami uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z 27 lutego 2012 r. (sygn. II FPS 4/11). Powyższa uchwała pozwalała na uznanie wyodrębnionego garażu za część budynku o charakterze odmiennym niż mieszkalny. Oznaczało to, że garaż będący przedmiotem odrębnej własności, choć usytuowany w budynku mieszkalnym wielorodzinnym, podlegał opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości według stawki wyższej (art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. e), zaś miejsce postojowe nieposiadające odrębnej księgi wieczystej rozumiano jako część nieruchomości mieszkalnej i tym samym opodatkowane było ono analogicznie do mieszkania - stawką niższą (art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. a).
Na kanwie przedmiotowej skargi konstytucyjnej, Trybunał orzekł, że z punktu widzenia przepisów prawa podatkowego, a także przepisów, do których wprost prawo podatkowe się odwołuje nie istnieją podstawy prawne, aby garaże w budynkach wielomieszkaniowych były traktowane jako kategoria niejednolita.
Bowiem, według art. 5 ust. 2 u.p.o.l, to budynek lub jego część, a nie konkretny lokal, podlega opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości. Nieuprawniona byłaby zatem sytuacja, w której części budynków (tutaj: garaże) ze względu na ich wyodrębnienie prawne traktowano by inaczej (gorzej) w sensie podatkowym od miejsc postojowych, które są wyodrębnione tylko fizycznie i także stanowią część budynku mieszkalnego.
Rozstrzygając wątpliwość dotyczącą stosowania odmiennych stawek podatku od nieruchomości wobec garaży posiadających odrębne księgi wieczyste Trybunał Konstytucyjny orzekł, iż różnicowanie stawek podatku nie powinno zależeć od charakteru prawnego lokalu, lecz od przeznaczenia, zgodnie z którym będzie on użytkowany. Tym samym TK wyznaczył nową ścieżkę interpretacyjną wobec garaży będących przedmiotem odrębnej własności i uznał, że stosowanie podwyższonej stawki podatku od nieruchomości stoi w sprzeczności z przyjętym w ustawie kryterium ustalania stawek podatkowych.
W uznaniu Trybunału, posiadanie miejsca postojowego w podziemnym garażu wielostanowiskowym stanowi obecnie integralny element „mieszkania”. Należy je zatem rozpatrywać podobnie do innego rodzajów „pomieszczeń przynależnych” - jak piwnica, strych, czy komórka lokatorska. Choćby nawet bezpośrednio nie przylegały do budynku mieszkalnego lub były położone w granicach nieruchomości gruntowej poza budynkiem, w którym wyodrębniono dany lokal – podlegają one klasyfikacji według stawek przewidzianych dla budynków mieszkalnych albowiem zaspokajają podstawowe potrzeby bytowe ludzi w zakresie zamieszkiwania, mimo iż ze swej istoty nie służą do zamieszkiwania w nich.
Omawiany wyrok stanowi niewątpliwy przełom w niekorzystnej dla podatników, lecz ugruntowanej praktyce stosowania zakwestionowanych przepisów. Właściciele garaży w budynkach mieszkalnych będą mogli zapomnieć o jednej z wielu wątpliwości dotyczących obciążeń podatkowych związanych z zakupem/posiadaniem mieszkania.
Trybunał Konstytucyjny odroczył jednakże moment utraty mocy prawnej przez omawiane przepisy. Regulacje przestaną obowiązywać dopiero z upływem 31 grudnia 2024 r.
