Moment rozpoznania przychodu w przypadku zbycia wierzytelności na podstawie umowy faktoringu
W przypadku umowy faktoringu przychód może powstać w momencie zbycia wierzytelności na rzecz faktora.
Przedsiębiorcy starają się ograniczyć ryzyko związane z brakiem płatności przez swoich kontrahentów. Jedną z możliwości jest w tym zakresie zawarcie umowy faktoringu.
Elementem umowy faktoringu jest cesja wierzytelności przez faktoranta (a więc właściciela wierzytelności, czyli podmiot realizujący sprzedaż towarów lub świadczenie usług na rzecz klientów) na rzecz faktora (a więc instytucję finansową). Należy podkreślić, że w polskim systemie prawnym umowa faktoringu jest umową nienazwaną. Zasadniczo umowa faktoringu pozwala na uzyskanie przez faktoranta określonej części wartości wierzytelności w związku ze zgłoszeniem wierzytelności do faktora, natomiast zasady płatności pozostałej części już zależą od postanowień konkretnej umowy – mogą bowiem być uzależnione od zapłaty za fakturę przez klienta faktoranta. Umowy w zróżnicowany sposób podchodzą do kwestii przejęcia ryzyka płatności przez klienta na rzecz faktoranta. Możemy bowiem wyróżnić faktoring pełny, gdy faktor przejmuje ryzyko płatności zobowiązań przez klienta, a także niepełny, gdzie to ryzyko pozostaje na faktorancie.
Przeniesienie własności wierzytelności na podstawie umowy faktoringu powoduje powstanie przychodu – odrębnego od samego przychodu z tytułu sprzedaży towarów (świadczenia usług) przez faktoranta. Jednak wątpliwości mogą dotyczyć tego, w jakim momencie taki przychód powinien zostać rozpoznany.
W tym kontekście z wnioskiem o interpretację wystąpiła spółka będąca faktorantem. Przedmiotem zawartej przez nią umowy są wszystkie wierzytelności przysługujące spółce od swoich kontrahentów (zawartych na liście kontrahentów). Wierzytelności te objęte są cesją od momentu ich powstania. Rozliczenie z faktorem wygląda tak, że:
· na podstawie przesłanej listy wierzytelności wypłaca on zaliczkę (która wynosi 80% wartości wierzytelności) – jest ona wypłacana w ciągu 2 dni roboczych od zaakceptowania wierzytelności przez faktora.
· pozostała część (nazwana jako fundusz gwarancyjny) jest wypłacana pod warunkiem zapłaty przez kontrahenta kwoty przewyższającej wartość zaliczki (zapłaconej na rzecz faktoranta).
Jednocześnie, w celu zmniejszenia ryzyka, wierzytelności, których dotyczy umowa są objęte ubezpieczeniem – ubezpieczenie to nie dotyczy jednak całości wartości wierzytelności, w części nieobjętej ubezpieczeniem (tzw. „wkład własny”) odpowiedzialność spoczywa na faktorancie.
Umowa faktoringu ma charakter odpłatny, faktorant płaci prowizję od wartości brutto każdej wierzytelności objętej umową.
W ocenie spółki przychód z tytułu otrzymania zaliczki należy rozpoznać w momencie zgłoszenia wierzytelności, a z tytułu otrzymania części dotyczącej funduszu gwarancyjnego, dopiero w momencie jego otrzymania (rozumianego jako zapłata wierzytelności przez klienta).
W ocenie organu podatkowego w niniejszej sprawie przychód z tytułu przeniesienia własności wierzytelności powstaje w całości w momencie zbycia prawa do wierzytelności, a więc z chwilą dokonania dostawy towarów (wykonania usługi przez faktoranta) nie później niż w dniu wystawienia faktury na rzecz kontrahenta. Zdaniem organu nie ma znaczenia, że płatność wynagrodzenia z tytułu umowy faktoringu jest dokonywana w dwóch częściach, a otrzymanie tej drugiej części wynagrodzenia w całości nie jest zdarzeniem pewnym.
Takie stanowisko oznaczałoby, że nawet w sytuacji braku zapłaty przez kontrahenta wierzytelności objętej faktoringiem, podatnik jest zobowiązany do dwukrotnego rozpoznania przychodu:
- z tytułu sprzedaży towarów lub świadczenia usługi (którego fizycznie nie otrzymał),
- z tytułu przeniesienia własności wierzytelności (pomimo że płatności tytułem funduszu gwarancyjnego również nie otrzyma – ponieważ jest ona uzależniona od zapłaty przez kontrahenta) – oczywiście w tym przypadku istotne byłyby płatności z tytułu ubezpieczenia wierzytelności.
Oczywiście podatnicy oceniając skutki zawartych przez nich postanowień umów faktoringu powinni przede wszystkim przeanalizować postanowienia umowne, które dotyczą chociażby zasad, na jakich następuje przeniesienie własności wierzytelności, oraz zasad na jakich są dokonywane płatności na rzecz faktoranta.
Interpretacja indywidualna z 2024-11-04 (0111-KDIB1-1.4010.507.2024.2.BS)
