Prowadzenie działalności gospodarczej przez rolników na gruncie ustaw podatkowych (PIT, VAT)
Niejednokrotnie dochodzi do sytuacji, w której rolnik prowadzący gospodarstwo rolne decyduje się dodatkowo na rozpoczęcie pozarolniczej działalności gospodarczej.
Jakie są tego konsekwencje?
Podatek dochodowy od osób fizycznych
Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (updof) przychody z działalności rolniczej, z wyjątkiem przychodów działów specjalnych produkcji rolnej nie podlegają opodatkowaniu tym podatkiem.
Działalnością rolniczą w rozumieniu ww. ustawy jest działalność polegająca na wytwarzaniu produktów roślinnych lub zwierzęcych w stanie nieprzetworzonym (naturalnym) z własnych upraw albo hodowli lub chowu, w tym również produkcja materiału siewnego, szkółkarskiego, hodowlanego oraz reprodukcyjnego, produkcja warzywnicza gruntowa, szklarniowa i pod folią, produkcja roślin ozdobnych, grzybów uprawnych i sadownicza, hodowla i produkcja materiału zarodowego zwierząt, ptactwa i owadów użytkowych, produkcja zwierzęca typu przemysłowo-fermowego oraz hodowla ryb, a także działalność, w której minimalne okresy przetrzymywania zakupionych zwierząt i roślin, w trakcie których następuje ich biologiczny wzrost, wynoszą co najmniej:
1) miesiąc - w przypadku roślin,
2) 16 dni - w przypadku wysokointensywnego tuczu specjalizowanego gęsi lub kaczek,
3) 6 tygodni - w przypadku pozostałego drobiu rzeźnego,
4) 2 miesiące - w przypadku pozostałych zwierząt
- licząc od dnia nabycia.
Działami specjalnymi produkcji rolnej są: uprawy w szklarniach i ogrzewanych tunelach foliowych, uprawy grzybów i ich grzybni, uprawy roślin "in vitro", fermowa hodowla i chów drobiu rzeźnego i nieśnego, wylęgarnie drobiu, hodowla i chów zwierząt futerkowych i laboratoryjnych, hodowla dżdżownic, hodowla entomofagów, hodowla jedwabników, prowadzenie pasiek oraz hodowla i chów innych zwierząt poza gospodarstwem rolnym, po przekroczeniu limitów określonych w załączniku nr 2 do ustawy.
Działalnością gospodarczą lub pozarolniczą działalnością gospodarczą jest działalność zarobkowa:
a) wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa,
b) polegająca na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż,
c) polegająca na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych
- prowadzona we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9.
Rolnik decydujący się na prowadzenie działalności gospodarczej powinien dokonać zgłoszenia działalności w CEDiG, w rejestrze REGON oraz dokonać wyboru formy opodatkowania.
Wybór formy opodatkowania powinien być uzależniony od przedmiotu i skali prowadzonej działalności gospodarczej.
Należy nadmienić, że rozpoczęcie działalności gospodarczej nie wpływa na opodatkowanie działalności rolniczej, która nadal podlega opodatkowaniu podatkiem rolnym.
Podatek od towarów i usług (VAT)
Na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług podatnikami są m.in. osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na jej cele i rezultat.
Działalność gospodarcza według ustawy to działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
W przypadku osób fizycznych prowadzących wyłącznie gospodarstwo rolne, leśne lub rybackie za podatnika uważa się osobę, która złoży zgłoszenie rejestracyjne VAT-R.
Z powyższego wynika, że w świetle ustawy VAT podatnikiem nie jest osoba fizyczna prowadząca wyłącznie gospodarstwo rolne, leśne lub rybackie, jest ona uznawana za tzw. rolnika ryczałtowego, nie podlegającego rygorom VAT.
Osoba taka może jednak dokonać zgłoszenia jako czynny podatnik VAT rezygnując ze statusu rolnika ryczałtowego przechodząc na zasady ogólne rozliczania podatku od towarów i usług.
Należy wskazać, że rolnik, który zgłosił się na potrzeby podatku VAT w działalności rolniczej, nie ma obowiązku ponownego składania zgłoszenia VAT-R w momencie rozpoczęcia działalności gospodarczej.
Pozarolnicza działalność gospodarcza będzie rozliczana na zasadach ogólnych dotyczących innych podmiotów prowadzących taką działalność. Zgodnie z tymi zasadami podatnik może być czynnym podatnikiem bądź podatnikiem zwolnionym na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy VAT (zwolnienie podmiotowe), zgodnie z którym:
Zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatnika posiadającego siedzibę działalności gospodarczej na terytorium kraju, u którego wartość sprzedaży, z wyłączeniem podatku, nie przekroczyła w poprzednim ani bieżącym roku podatkowym kwoty 200.000 zł.
Istotne przy tym jest, że do limitu zwolnienia nie wlicza się wartości sprzedaży rolniczej
Jeżeli wartość sprzedaży pozarolniczej przekroczy kwotę 200.000,00 zł w trakcie roku zwolnienie traci moc począwszy od czynności, którą przekroczono tę kwotę.
Rozpoczęcie działalności w trakcie roku oznacza, że może być ona zwolniona od podatku pod warunkiem, że nie przekroczy w trakcie roku podatkowego kwoty 200.000,00 zł w proporcji do okresu prowadzonej działalności w roku.
Należy przy tym zaznaczyć, że na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy VAT zwalnia się od podatku dostawę produktów rolnych dokonywaną przez rolnika ryczałtowego oraz świadczenie usług rolniczych przez rolnika ryczałtowego.
Reasumując, osoba fizyczna prowadząca gospodarstwo rolne i decydująca się na rozpoczęcie prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej może:
1/ korzystać ze zwolnienia jako rolnik ryczałtowy w zakresie działalności rolniczej i korzystać ze zwolnienia podmiotowego (art. 113 ust.1), gdy wartość pozostałej sprzedaży nie przekroczy limitu 200.000,00 zł,
2/ korzystać ze zwolnienia jako rolnik ryczałtowy w zakresie działalności rolniczej, dla pozostałej sprzedać wybrać status podatnika VAT czynnego,
3/ zrezygnować ze zwolnienia określonego w art. 43 ust. 1 ustawy VAT i rozliczać podatek od działalności rolniczej i pozarolniczej na zasadach ogólnych.
Kontakt:
Andrzej Kostrobała
tel. (82) 565-43-01
a.kostrobala@doradca.lublin.pl
