Spółki na estońskim CIT mają ograniczone możliwości lokowania wolnych środków
Spółki na estońskim CIT, często decydują się na róże formy lokowania nadwyżek finansowych, czy to ze względów nastawienia na pomnażanie kapitału czy to ze względów chęci zabezpieczenia pieniądza przez utratą wartości w czasie.
Należy pamiętać, że obowiązują w tym zakresie pewne ograniczenia, których naruszenie skutkuje utratą prawa do tej formy opodatkowania.
Podatnik, na ryczałcie od dochodów spółek nie może między innymi posiadać:
- udziałów (akcji) w kapitale innej spółki,
- tytułów uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym lub instytucji wspólnego inwestowania,
- ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną.
Powyższy katalog ograniczeń ma na celu zapewnienie dostępności estońskiego CIT jedynie dla spółek (podatników) o prostej strukturze udziałowej, niebędących częścią np. grup kapitałowych.
Ponadto, aby przysługiwało prawo do korzystania z opodatkowania na zasadach ryczałtu od dochodów spółek, wymagane jest, aby podatnik w poprzednim roku podatkowym uzyskał mniej niż 50% przychodów z działalności „pasywnej”, a więc z tytułów takich jak wierzytelności, odsetki od pożyczek, poręczenia i gwarancje, prawa autorskie itp.
Te dwa powyższe ograniczenia powodują liczne wątpliwości, a sposób ich konstrukcji nierzadko prowadzi do kwestionowania ich adekwatności i zasadności.
Z problemami w tym zakresie borykają się głównie spółki na estońskim CIT, które prowadząc działalność operacyjną, wytwarzając istotną dla gospodarki wartość dodaną, spełniając wymagane przepisami ustawy kryteria do korzystania z tej formy opodatkowania, chcą ulokować nadwyżki finansowe w różnego rodzaju instrumenty finansowe. Rozważania i rozstrzygnięcia organów podatkowych odnoszące się do wątpliwości jakie instrumenty i w jakim zakresie są dla spółek na estońskim CIT „dozwolone”, są przedmiotem wielu interpretacji indywidualnych.
W jednej z najnowszych interpretacji odnoszących się do tego zagadnienia (0111-KDIB1-1.4010.403.2024.1.KM z 16 października 2024 r.) Dyrektor KIS rozstrzygnął m.in. czy spółka na estońskim CIT ma prawo do lokowania wolnych środków w instrumenty reprezentujące prawa majątkowe związane z funduszami inwestycyjnymi opartymi na obligacjach skarbowych, nabywając w nich jednostki uczestnictwa. Wątpliwość w tym zakresie wynika z faktu, że ustawodawca w przepisach wprowadzających ograniczenia dla spółek na estońskim CIT posługuje się sformułowaniem, iż spółka korzystająca z ryczałtu nie może posiadać tytułów uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym. Obok pojęcia tytułów uczestnictwa, biorąc pod uwagę przepisy ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych, funkcjonują jeszcze między innymi jednostki uczestnictwa, czy prawa uczestnictwa. Uwzględniając, w procesie wykładni przepisu art. 28j ust. 1 pkt 5 ustawy o CIT, przepisy ustawy o funduszach inwestycyjnych można więc odnieść wrażenie, że ustawodawca wyłącza jedynie jeden konkretny instrument reprezentujący prawa majątkowe uczestników funduszu, a inne już nie. W związku z powyższym, przyjęcie takiej retoryki pozwalało by na stwierdzenie, że nabycie jednostek uczestnictwa nie powoduje utraty prawa do korzystania z CIT estońskiego. Zdaniem Dyrektora KIS, zawarte w przepisie art. 28j ust. 1 pkt 5 odwołanie do pojęcia „tytułów uczestnictwa” należy jednak interpretować w ten sposób, że dotyczy ono również jednostek uczestnictwa. Tym samym, wejście w posiadanie jednostek uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym skutkuje utratą prawa do estońskiego CIT. W tym przypadku ustawa o CIT nie wiąże utraty prawa do opodatkowania estońskim CIT z kryterium ilościowym, odnoszącym się do posiadanych udziałów czy tytułów (w tym również jednostek) uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych, tak jak ma to miejsce np. w przypadku przychodów z odsetek czy praw majątkowych (w przypadku których spółka „ma prawo” uzyskiwania przychodów z ich tytułów do wysokości 50% wartości przychodów ogółem). Należy więc mieć na uwadze, że nabycie niektórych aktywów powoduje utratę prawa do korzystania z estońskiego CIT bez względu na ich ilość (może to być więc jedna akcja spółki lub jeden certyfikat inwestycyjny).
W przedmiotowej interpretacji podatnik uzyskał jednak potwierdzenie możliwości lokowania środków na lokacie inwestycyjnej zawierającej „wbudowany” instrument finansowy w postaci opcji walutowej. Zdaniem Dyrektora KIS, z przepisów nie wynika, aby korzystanie z tego rodzaju lokaty skutkowało utratą prawa do estońskiego CIT, a tym samym wnioskodawca może ulokować na niej swoje nadwyżki finansowe. Do odsetek z lokat nie znajdzie również zastosowania warunek odnoszący się do konieczności osiągania mniej niż 50% przychów z działalności „pasywnej”. Takie stanowisko Dyrektor KIS zaprezentował w interpretacji 0114-KDIP2-2.4010.261.2022.1.IN z 13 stycznia 2023 r. W ocenie organu interpretacyjnego, nawet w przypadku, gdy ponad połowa ogółu osiąganych przez spółkę na estońskim CIT przychodów w roku podatkowym będzie pochodziła z odsetek z lokat bankowych, to nie spowoduje to utraty prawa do korzystania z tej formy opodatkowania.
Spółki na estońskim CIT muszą więc zwracać szczególną uwagę na formy inwestowania wolnych środków. Ulokowanie nadwyżek finansowych w niektóre aktywa może bowiem skutkować utratą prawa do opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek, nawet pomimo nieprzekroczenia limitów dotyczących przychodów z działalności „pasywnej” oraz spełniania innych przesłanek do korzystania z tej formy opodatkowania.
