Ulga na prototypy
Tzw. ulga na prototyp umożliwia podatnikom odliczenie od podstawy opodatkowania pewnej części poniesionych kosztów spełniających przesłanki do uznania za „koszty produkcji próbnej nowego produktu” lub „koszty wprowadzenia na rynek nowego produktu”.
Nowa ulga w założeniu ustawodawcy ma unowocześnić i zróżnicować asortyment produktów dostępnych na rynku w związku z oferowaniem przez przedsiębiorców nowych produktów powstałych w wyniku prowadzonych prac badawczo-rozwojowych. Została ona uregulowana odpowiednio w art. 18ea ustawy o CIT oraz art. 26ga ustawy o PIT. Skierowana jest zatem zarówno do przedsiębiorców osób fizycznych, jak i do osób prawnych.
„Ulga na prototyp” w uproszczeniu polega na możliwości dodatkowego pomniejszenia podstawy opodatkowania o wartość stanowiącą 30% sumy:
- kosztów produkcji próbnej nowego produktu oraz
- kosztów wprowadzenia na rynek nowego produktu,
- przy czym wysokość odliczenia nie może w roku podatkowym przekroczyć 10% dochodu osiągniętego z innych źródeł przychodów, niż z zysków kapitałowych.
Kluczowe, w kontekście weryfikacji możliwości skorzystania z omawianej ulgi, jest zdefiniowanie trzech pojęć: „nowego produktu”, „kosztów produkcji próbnej” i „kosztów wprowadzenia na rynek”.
W przypadku pojęcia nowego produktu ustawodawca w ramach regulacji dotyczących omawianej ulgi definiuje jedynie czym jest „produkt” i w tym miejscu odwołuje się on do definicji z ustawy o rachunkowości. Za „produkt” należy uznawać tym samym zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 19 ustawy o rachunkowości rzeczowe aktywa obrotowe w postaci wytworzonych lub przetworzonych przez jednostkę produktów gotowych (wyrobów i usług) zdatnych do sprzedaży lub w toku produkcji - jednak na potrzeby omawianej ulgi - z wyłączeniem usługi. Oznacza to, że wsparciem w ramach ulgi objęta będzie produkcja towarów, z wyłączeniem usług.
Za spełniający definicję „nowych produktów” w ramach wydanych już interpretacji indywidualnych Dyrektor KIS uznał m.in. „produkt nieprodukowany dotychczas przez Wnioskodawcę, którego powstanie związane jest z przeprowadzeniem prac badawczo-rozwojowych przez Spółkę w postaci prac rozwojowych zmierzających do zoptymalizowana parametrów procesu i produktu zgodnych z założeniami poprzez badanie wyników produkcji próbnej i wprowadzanie ewentualnych zmian stosownych parametrów produkcji aż do momentu uzyskania zakładanych rezultatów” (interpretacja indywidualna z dnia 10.10.2022 r., 0111-KDIB1-1.4010.428.2022.2.BS.)
Jeśli chodzi o „produkcję próbną nowego produktu”, jest to etap rozruchu technologicznego produkcji, w trakcie którego nie są wymagane dalsze prace projektowo-konstrukcyjne czy inżynieryjnie, którego celem jest wykonanie prób i testów przed uruchomieniem procesu produkcji nowego produktu, powstałego w wyniku prowadzenia przez podatnika prac badawczo-rozwojowych. Etap ten obejmuje okres od momentu poniesienia pierwszego kosztu związanego z tym etapem do momentu rozpoczęcia produkcji nowego produktu.
Produkcja próbna nowego produktu obejmuje więc działania niezbędne do przygotowania produkcji nowego produktu (który powstał w wyniku prowadzonych przez podatnika prac badawczo-rozwojowych), przy czym jest to taki etap przygotowania do produkcji nowego produktu, który nie wymaga już prowadzenia prac projektowo-konstrukcyjnych i inżynieryjnych.
Za koszty produkcji próbnej nowego produktu uznaje się:
1) cenę nabycia lub koszt wytworzenia fabrycznie nowych środków trwałych niezbędnych do uruchomienia produkcji próbnej nowego produktu, zaliczonych do grupy 3-6 i 8 Klasyfikacji;
2) wydatki na ulepszenie poniesione w celu dostosowania środka trwałego, zaliczonego do grupy 3-6 i 8 Klasyfikacji, jeżeli zostały poniesione w celu dostosowania takiego składnika majątku do uruchomienia produkcji próbnej nowego produktu;
3) koszty nabycia materiałów i surowców nabytych wyłącznie w celu produkcji próbnej nowego produktu (tylko te, którą są bezpośrednio związane z taką produkcją).
Za zawierające się w powyższym katalogu należy uznać np. koszty materiałów i surowców przeznaczonych do produkcji próbnej nowego produktu, poniesione do etapu zakończenia prób technologicznych i odbioru finalnego linii produkcyjnej, wraz z prototypowymi seriami do testów akceptacyjnych na liniach Odbiorców (interpretacja indywidualna z dnia 26.09.2022 r.,0111-KDIB1-1.4010.362.2022.3.MF).
Do kosztów produkcji próbnej nowego produktu, zgodnie ze stanowiskami organów, nie zaliczymy natomiast kwoty stanowiącej wartość początkową środków trwałych, które będą sfinansowane umową leasingu finansowego (interpretacja indywidualna z dnia 26.09.2022 r.,0111-KDIB1-1.4010.362.2022.3.MF oraz interpretacja indywidualna z dnia 10.10.2022 r., 0111-KDIB1-1.4010.428.2022.2.BS.)
Kolejną definicją kluczową w kontekście omawianej ulgi jest „wprowadzenie na rynek nowego produktu”, przez które rozumie się działania podejmowane w celu przygotowania dokumentacji służącej uzyskaniu w odniesieniu do produktu powstałego w wyniku prowadzenia przez podatnika prac badawczo-rozwojowych certyfikatów i zezwoleń umożliwiających skierowanie produktu do sprzedaży.
Jak zaznaczono w uzasadnieniu do projektu ustawy wprowadzającej omawianą ulgę, w ramach ulgi nie będą więc uwzględniane wszystkie działania, których celem jest uzyskanie certyfikatów i zezwoleń. Wsparciem objęte będą te działania, które zmierzają do uzyskania przez podatnika tylko tych certyfikatów i zezwoleń, bez których zgodnie z prawem nie jest możliwa sprzedaż nowego produktu. Natomiast te certyfikaty i zezwolenia, bez których istnieje możliwość sprzedaży nowego produktu, ale podatnik stara się o ich uzyskanie w celu, np. uatrakcyjnienia swojej oferty lub wyróżnienia się na tle konkurencji, nie będą mogły być objęte zakresem ulgi.
Ustawodawca wprowadza również katalog kosztów, które zaliczają się do kosztów wprowadzenia na rynek nowego produktu. Są to koszty:
1) badań, ekspertyz, przygotowania dokumentacji niezbędnej do uzyskania certyfikatu, homologacji, znaku CE, znaku bezpieczeństwa, uzyskania lub utrzymania zezwolenia na obrót lub innych obowiązkowych dokumentów lub oznakowań związanych z dopuszczeniem do obrotu lub użytkowania oraz koszty opłat pobieranych w celu ich uzyskania, odnowienia lub przedłużenia;
2) badania cyklu życia produktu;
3) systemu weryfikacji technologii środowiskowych.
Dla celów ulgi generalnie będą uwzględniane poniesione koszty bez podatku VAT. Jedynie w określonych przypadkach, tj. w sytuacji gdy dla celów podatku od towarów i usług, podatnik nie może rozliczyć tego podatku uwzględnionego w cenie nabywanych towarów (usług), wówczas podatek VAT będzie wchodził w zakres ulgi.
Podatnik będzie miał możliwość odliczenia kosztów kwalifikowanych jeżeli:
- w roku podatkowym, za który dokonywane jest odliczenie, koszty te zostały faktycznie poniesione (nie chodzi jednak o poniesienie w rozumieniu wyłącznie zarachowania - dla skorzystania z ulgi podatnik musi, dla przykładu, zapłacić za środek trwały),
- nie zostały podatnikowi zwrócone w jakiejkolwiek formie lub nie zostały odliczone od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym.
Jednocześnie podatnicy którzy w ramach przedmiotowej ulgi rozliczać będą koszty poniesione na nabycie (wytworzenie) środków trwałych, nie mają ograniczeń w zaliczaniu do kosztów uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych, z uwagi, że koszty nabycia (wytworzenia) zostały przez podatnika m.in. odliczone od podstawy opodatkowania.
Analogicznie jak w obowiązującej aktualnie uldze B+R, w przypadku, gdy podatnik w roku podatkowym korzysta ze zwolnień podatkowych dla dochodów uzyskanych w związku z działalnością prowadzoną w specjalnej strefie ekonomicznej (dochody uzyskane z działalności gospodarczej określonej w decyzji o wsparciu), wówczas prawo do odliczenia przysługuje w odniesieniu do tych kosztów podlegających odliczeniu w ramach przedmiotowej ulgi, które nie są przez podatnika uwzględniane w kalkulacji dochodu zwolnionego z podatku na podstawie właściwych przepisów.
Podatnik będzie dokonywał odliczenia składając zeznanie za rok podatkowy, w którym poniesiono koszty. W przypadku gdy podatnik za ten rok poniesie stratę lub dochody niższe niż przysługujące mu odliczenie, będzie miał prawo do skorzystania ze stosownego odliczenia, w całości lub części, w zeznaniu składanym w sześciu kolejnych następujących po sobie latach podatkowych. Przy czym muszą to być lata, które następują bezpośrednio po roku, w którym podatnik skorzystał lub miał prawo skorzystać z odliczenia.
